Mở đầu bài phát biểu, Thủ tướng trân trọng cảm ơn các vị đại biểu Quốc hội, đồng bào, cử tri cả nước đã cơ bản đồng tình và quan tâm, đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc, trách nhiệm về các báo cáo của Chính phủ, nhất là kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KTXH năm 2021, dự kiến kế hoạch phát triển KTXH năm 2022 và chia sẻ, cảm thông sâu sắc và đồng tình ủng hộ công tác phòng, chống đại dịch Covid-19. Trong 2,5 ngày qua, đã có các Bộ trưởng và Phó Thủ tướng Chính phủ trực tiếp trả lời và tham gia trả lời chất vấn tại Hội trường. Đối với những vấn đề chất vấn bằng văn bản hoặc các vị đại biểu Quốc hội chất vấn trực tiếp nhưng chưa được trả lời, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các thành viên Chính phủ nghiêm túc trả lời bằng văn bản gửi đến các vị đại biểu Quốc hội.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng trình bày báo cáo, giải trình một số vấn đề được đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước quan tâm, thảo luận, chất vấn.

Về hình KTXH, trong tháng 10 và những ngày đầu tháng 11, các cấp, các ngành, các địa phương tiếp tục thực hiện quyết liệt công tác phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt là đổi mới về tư duy, phương pháp và cách thức tổ chức phòng, chống dịch theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, đồng thời tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thực hiện lộ trình từng bước mở cửa nền kinh tế; nhờ đó tình hình KTXH tháng 10 chuyển biến tích cực và có nhiều điểm khởi sắc hơn so với tháng trước.

Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp. Dư nợ tín dụng 10 tháng tăng trên 8,7%; tỷ giá, lãi suất ổn định, dự trữ ngoại hối được củng cố. Xuất khẩu tháng 10 tăng 6,4% và xuất siêu 2,85 tỷ USD; ước 10 tháng xuất siêu 160 triệu USD. Thu hút vốn FDI 10 tháng đạt trên 20 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ; số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới tăng trở lại. Thu ngân sách nhà nước (NSNN) đạt khoảng 91% dự toán năm, tăng 5,5% so với cùng kỳ. Sản xuất công nghiệp phục hồi khá; khu vực nông nghiệp phát triển ổn định; khu vực dịch vụ phục hồi khá nhanh. Nhiều địa phương nỗ lực vươn lên mạnh mẽ trong phục hồi, phát triển KTXH gắn với kiểm soát dịch bệnh.

Công tác bảo đảm an sinh xã hội và chăm lo đời sống người dân tiếp tục được các cấp, các ngành, các địa phương chú trọng. Tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được quan tâm chỉ đạo và có những chuyển biến tích cực, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.

Tuy nhiên, như nhiều vị đại biểu Quốc hội đã nêu, chúng ta còn rất nhiều khó khăn, thách thức cả trước mắt và lâu dài. Tình hình kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng. Sản xuất kinh doanh trong nhiều lĩnh vực còn rất khó khăn, nhất là du lịch, lưu trú, vận tải...; số doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể còn lớn. Tình trạng thiếu lao động cục bộ và đứt gãy một số chuỗi sản xuất, cung ứng cần sự nỗ lực rất lớn để khắc phục. Lao động, việc làm, đời sống tinh thần, vật chất của một bộ phận người dân tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề...

Toàn cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn sáng ngày 12/11

Trong những tháng cuối năm 2021, Chính phủ tập trung chỉ đạo tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra theo các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đang khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền Chiến lược tổng thể phòng, chống dịch và Chương trình phục hồi và phát triển KTXH. Đặc biệt là đẩy nhanh tốc độ bao phủ tiêm vắc-xin trên toàn quốc; chủ động chuẩn bị thuốc điều trị; tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh để phát triển KTXH. Tiếp tục thực hiện kịp thời, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho sản xuất kinh doanh; cơ bản không để cản trở, ách tắc trong vận chuyển hành khách, lưu thông hàng hóa; nỗ lực phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu kế hoạch năm 2021 và tạo thuận lợi cho triển khai thực hiện kế hoạch năm 2022 và những năm tiếp theo.

Về quốc phòng, an ninh, đối ngoại: Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, tình hình dịch bệnh và an ninh biên giới, biển đảo diễn biến phức tạp, trong khi đó các thế lực thù địch, phản động vẫn tiếp tục chống phá quyết liệt, chúng ta vẫn tập trung củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia - dân tộc, không để bị động, bất ngờ trước mọi tình huống; đặc biệt phải giữ vững ổn định chính trị để phát triển KTXH trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp; đồng thời chú trọng bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và cuộc sống bình yên cho Nhân dân.

Công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế được lãnh đạo Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo theo tinh thần “trong ấm, ngoài êm” và đạt được kết quả quan trọng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, nhất là ngoại giao vaccine. Tăng cường, củng cố các mối quan hệ hợp tác đa phương, song phương; duy trì môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác cho phát triển; đồng thời chủ động tham gia xử lý hiệu quả những thách thức mang tính toàn cầu, nhất là các vấn đề bảo đảm an ninh khu vực, phòng, chống dịch bệnh, thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu. Tích cực thực hiện các chương trình, sáng kiến, dự án phát triển xanh, thích ứng biến đổi khí hậu, nhất là ở đồng bằng sông Cửu Long, miền Trung, Tây Nguyên và miền núi phía Bắc, được nhiều quốc gia, đối tác và cộng đồng quốc tế đánh giá cao và chia sẻ, cam kết ủng hộ, giúp đỡ trong thời gian tới.

Trước câu hỏi của nhiều đại biểu Quốc hội về tình hình lao động, việc làm do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhất là đợt dịch thứ 4 khiến tỷ lệ lao động thiếu việc, thất nghiệp tăng cao; một lượng lớn người dân, người lao động trở về quê dẫn đến những vấn đề xã hội và tình trạng thiếu hụt lao động cục bộ, nhất là tại các địa phương vùng kinh tế trọng điểm phía Nam sau khi nới lỏng giãn cách xã hội và từng bước mở cửa nền kinh tế… Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, người lao động thực hiện mọi biện pháp cần thiết để trước mắt, trong thời gian từ nay đến cuối năm 2021 và đầu năm 2022, bảo đảm thu hút đủ nguồn cung lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh trên địa bàn, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu công nghệ cao trong thời gian sớm nhất gắn với bảo đảm an toàn dịch bệnh. Chủ động ưu tiên tiêm vaccine, thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch tại chỗ; có giải pháp hỗ trợ phù hợp người lao động đối với các khoản chi phí đi lại, ăn ở, sinh hoạt trong thời gian đầu.

Về lâu dài, Chính phủ triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp phục hồi và phát triển thị trường lao động. Đẩy mạnh, xây dựng, phát triển nhà ở cho người lao động, công nhân, nhất là tại các khu công nghiệp, khu kinh tế. Thực hiện hiệu quả các chương trình hỗ trợ đào tạo, đào tạo lại lao động. Về vấn đề nhiều người người lao động về quê trong thời điểm dịch bệnh, Chính phủ chỉ đạo phân tích, đánh giá kỹ để có giải pháp cụ thể, trước mắt và căn cơ, lâu dài, bảo đảm các điều kiện cần thiết để ổn định đời sống, việc làm cho người lao động; nhanh chóng kiểm soát tình hình dịch chuyển lao động an toàn, hiệu quả.

Về tình hình thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt yêu cầu đề ra và còn những hạn chế, bất cập, như các vị đại biểu Quốc hội đã đánh giá, trong thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều cố gắng, quyết liệt chỉ đạo, điều hành, thúc đẩy mạnh mẽ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án kết cấu hạ tầng trọng điểm. Tổ chức các hội nghị, cuộc họp trực tuyến toàn quốc; ban hành các Nghị quyết, Chỉ thị, Công điện, Kết luận; cắt giảm số lượng dự án, điều chuyển vốn, hạn chế tình trạng bố trí vốn dàn trải... Song giải ngân vốn đầu tư công vẫn chưa như mong muốn, do có cả nguyên nhân khách quan, nhưng nguyên nhân chủ quan là cơ bản của cả chính quyền Trung ương và địa phương.

Thời gian tới, Chính phủ xác định đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành để góp phần thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân, thúc đẩy triển khai đúng quy trình, quy định, bảo đảm kịp thời, tránh tiêu cực, lãng phí...; không vì tiến độ mà bỏ qua quy trình, thủ tục cần thiết, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư công. Tháo gỡ ngay vướng mắc trong việc đền bù, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu... Rà soát, kiên quyết điều chuyển vốn, không để tình trạng dàn trải, lãng phí. Đẩy nhanh triển khai các dự án hạ tầng trọng điểm; báo cáo cấp có thẩm quyền, trình Quốc hội Đề án xây dựng đường bộ cao tốc giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030 và Đề án thí điểm tách bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách; huy động hiệu quả hơn các nguồn lực, bảo đảm tính kết nối tổng thể để phát huy hơn nữa vai trò của hệ thống kết cấu hạ tầng đối với sự phát triển của đất nước.

Vấn đề dạy và học trong bối cảnh dịch bệnh, Thủ tướng Chính phủ khẳng định, với quan điểm bảo đảm tổ chức dạy và học an toàn, chất lượng, phù hợp tình hình dịch bệnh, Chính phủ tập trung chỉ đạo nghiên cứu, đẩy nhanh tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em; chuẩn bị tốt các điều kiện phòng, chống dịch tại trường học; tổ chức dạy học linh hoạt, bằng nhiều phương thức phù hợp với tình hình dịch bệnh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong giáo dục. Đổi mới phương pháp dạy và học, kiểm tra, đánh giá phù hợp; rà soát tinh giản nội dung chương trình; nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên; hỗ trợ, tư vấn tâm lý cho giáo viên, học sinh, gia đình. Huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ trang thiết bị cho học sinh, đặc biệt là vùng khó khăn. Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cơ sở giáo dục, đào tạo gặp khó khăn do dịch bệnh và rà soát, bổ sung chế độ, chính sách đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cho phù hợp với tình hình và yêu cầu thực tiễn, nhất là đối với giáo viên mầm non và giáo viên ngoài công lập.

Cũng trong sáng 12/11, sau khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu, làm rõ các vấn đề cử tri và đại biểu Quốc hội quan tâm, đã có 12 đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi và được Thủ tướng trả lời trực tiếp, tập trung các vấn đề như: Giải pháp tiếp theo hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19; về chiến lược vaccine; chương trình tổng thể thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; giải pháp từng bước mở cửa, khôi phục, phát triển kinh tế, xã hội; giải pháp đột phá để thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI); phát triển hạ tầng chiến lược; cơ chế đặc thù cho phát triển Đồng bằng sông Cửu Long; giải pháp xây dựng Chính phủ đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ... Đồng thời giải đáp các câu hỏi về các vấn đề cụ thể như: Phụ cấp cho giáo viên vùng cao; về các dự án tại khu công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội chậm được triển khai.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá, phần chất vấn, trả lời chất vấn, giải trình trước Quốc hội của các thành viên Chính phủ nói chung và của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nói riêng thực sự nghiêm túc, trí tuệ, dân chủ, thẳng thắn, sôi nổi và hiệu quả.