Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật số 64/2025/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 19/02/2025, có hiệu lực từ ngày 01/4/2025, và Luật số 87/2025/QH15 ngày 25/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật này (có hiệu lực từ 01/7/2025), đã bổ sung nhiều quy định mới quan trọng nhằm tăng cường thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật cho chính quyền địa phương, phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) hiện nay.

Một trong những điểm đổi mới đáng chú ý là quy định tại Điều 4 của Luật đã bổ sung thêm ba chủ thể ở địa phương có quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bao gồm: (i) Quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; (ii) Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã (xã, phường, đặc khu); (iii) Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã. Theo đó, hệ thống chính quyền địa phương đã có 05 chủ thể có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bao gồm: Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Hội đồng nhân dân cấp xã và Ủy ban nhân dân cấp xã.

Bên cạnh việc bổ sung chủ thể, Luật cũng điều chỉnh chi tiết hơn về nội dung và thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của từng chủ thể. Cụ thể:

Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định chi tiết văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên; ban hành chính sách, biện pháp phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh; phân cấp và thực hiện thí điểm chính sách theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quyết định để quy định chi tiết văn bản của cơ quan cấp trên, thực hiện chủ trương, biện pháp về quản lý nhà nước và phân cấp nhiệm vụ.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được giao thêm thẩm quyền ban hành quyết định quy phạm pháp luật về biện pháp chỉ đạo, điều hành hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và phối hợp giữa các cơ quan chức năng.

Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành nghị quyết quy định về các nội dung được giao, chính sách kinh tế - xã hội và nhiệm vụ được phân cấp.

Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành quyết định để tổ chức thi hành pháp luật, thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước và các biện pháp định hướng địa phương theo quyền hạn.

Những điều chỉnh nói trên đã khẳng định quyết tâm của Quốc hội trong việc thiết lập cơ chế pháp lý đồng bộ, hợp nhất và linh hoạt cho chính quyền địa phương trong giai đoạn chuyển giao sang mô hình hai cấp, đồng thời tăng cường vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cấp xã trong việc quyết định và tổ chức thi hành nhiệm vụ được giao.

Nhờ đó, chính quyền địa phương được trao đủ cơ sở pháp lý để linh hoạt, chủ động trong việc ban hành các quy định phù hợp thực tiễn, đồng thời bảo đảm sự đồng nhất vối hệ thống pháp luật trung ương, góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả và phục vụ tốt hơn nhu cầu phát triển địa phương./.