Cùng với việc giám sát, thẩm tra triển khai thực hiện tốt các cơ chế, chính sách thường xuyên đổi mới của Trung ương, mặt khác kịp thời xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện nhiều cơ chế, chính sách mang tính đột phá, năng động, sáng tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển Kinh tế-Xã hội, an ninh quốc phòng cụ thể của địa phương là bí quyết thành công của sự phát triển.

Đến nay, Hà Tỉnh là tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế cao, thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài lớn, số thu Ngân sách nhà nước và nguồn lực đầu tư toàn xã hội tăng nhanh, kết cấu hạ tầng đô thị tiếp tục được đầu tư xây dựng, hoàn thành và đưa vào sử dụng nhiều công trình dự án trọng điểm; tập trung đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn, tái cấu trúc, đẩy mạnh phát triển doanh nghiệp, doanh nhân, đổi mới và tăng cường phát triển kinh tế tập thể; thành lập, xây dựng và nâng cao năng lực bộ máy chính quyền đô thị; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, ứng dụng khoa học công nghệ; công tác an sinh xã hội, lao động, việc làm được chú trọng; an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo…Hà Tĩnh là một trong những tỉnh đứng đầu về tốc độ xây dựng nông thôn mới, đang từng bước đạt được mục tiêu xây dựng Hà Tĩnh trở thành một tỉnh có công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ phát triển, mang tính hiện đại.  

Đồng chí Nguyễn Trí Lạc, TUV, Trưởng ban Kinh tế và Ngân sách HĐND tỉnh phát biểu tại kỳ họp thứ 11, HĐND tỉnh khóa XVI

Thực hiện chương trình hoạt động toàn khóa và hàng năm theo Nghị quyết của HĐND, sự điều hòa phối hợp của Thường trực HĐND tỉnh, Ban KT-NS đã xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình khảo sát, giám sát theo từng quý, tháng phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội từng giai đoạn, từng năm và cả nhiệm kỳ. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban đã chủ trì thực hiện 10 cuộc giám sát chuyên đề; 50 cuộc giám sát thường xuyên; phối hợp, tham gia xây dựng và thẩm tra các nội dung báo cáo, dự thảo Nghị quyết, trình Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định, ban hành 74 Nghị quyết về phát triển KT-XH, Dự án, đề án, cơ chế chính sách về lĩnh vực kinh tế, tài chính ngân sách, Đầu tư xây dựng, Khoa học công nghệ, Tài nguyên và Môi trường, NN&PTNT…; thẩm tra, giám sát giúp Thường trực HĐND tỉnh xử lý 265 nội dung cấp thiết phát sinh giữa 2 kỳ họp theo thẩm quyền, tạo điều kiện thuận lợi cho UBND tỉnh điều hành linh hoạt, đảm bảo đúng chính sách, pháp luật, phù hợp yêu cầu thực tiễn về phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Hoạt động giám sát chất vấn tại các kỳ họp với 20 câu chất vấn làm rõ tách nhiệm quản lý nhà nước trên lĩnh vực thu, chi ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, giải phóng mặt bằng, phát triển doanh nghiệp, quản lý tài nguyên khoáng sản, nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển công khai minh bạch trong quản lý điều hành NSNN.

Đối với giám sát chuyên đề đã triển khai thực hiện là các cuộc giám sát chuyên sâu đối với một số ngành, một số lĩnh vực, với qui mô, phạm vi, nội dung giám sát lớn, thời gian kéo dài, mang tính toàn diện, có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển KT-XH của địa phương, tác động trực tiếp đến nhiều tổ chức, cá nhân, các tầng lớp dân cư, doanh nghiệp và được đông đảo đại biểu, cử tri quan tâm. Kết quả giám sát chuyên đề là báo cáo thực sự mang tính khoa học, tính thực tiễn cao, đảm bảo tính minh bạch, khách quan, dân chủ đúng pháp luật, là sản phẩm trí tuệ của Thường trực HĐND, các ban của HĐND, sự phối hợp của UBMTTQ và các tổ chức thành viên, của UBND tỉnh, các Sở, ngành các cơ quan chuyên môn trực thuộc, và các chuyên gia tham gia cùng đoàn giám sát. Nội dung các kiến nghị đề xuất điều chỉnh kịp thời những hạn chế, yếu kém trong quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của quần chúng, Nhân dân, là căn cứ quan trọng để HĐND điều chỉnh các cơ chế, chính sách phát triển Kinh tế-Xã hội mang tính vĩ mô, mang tầm chiến lược phù hợp với tình hình thực tiễn. Một số báo cáo kết quả giám sát chuyên đề đã được thể chế hóa thành Nghị quyết của HĐND tỉnh. Có những báo cáo giám sát được ban hành Nghị quyết cá biệt, tăng thu ngoài dự toán ngân sách nhà nước hàng ngàn tỷ đồng (như Nghị quyết về thu phí chất thải rắn đối với dự án formosa)…Các báo cáo giám sát chuyên đề ban đã chủ trì thực hiện gồm: Kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2006 - 2013; Kết quả thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp; Tình hình và kết quả thực hiện các công trình dự án trên địa bàn; Công tác đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn mới, kết quả thực hiện Nghị quyết số 132/2010/NQ-HĐND ngày 13/10/2010 của HĐND tỉnh về Đề án Quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2015 và định hướng những năm tiếp theo; Quản lý, sử dụng nguồn vốn một số dự án ODA, NGO trên địa bàn tỉnh; Tình hình thu nộp, quản lý và sử dụng các khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND tỉnh trên địa bàn tỉnh; Công tác quản lý quy hoạch, thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Đoàn giám sát tại Công ty CP Đầu tư Vạn Xuân Hà Tĩnh về dự án đầu tư khai thác và chế biến quặng sericit

Về hoạt động giám sát thường xuyên: Chủ yếu tập trung các lĩnh vực Thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất; giám sát tình hình thực hiện dự toán, phân bổ dự toán thu, chi ngân sách ở một số địa phương (các huyện, thành phố, thị xã, xã, phường, thị trấn) và cơ quan, đơn vị (Các Sở, Ngành, đơn vị dự toán thuộc ngân sách cấp tỉnh), công tác quản lý nhà nước về khoa học công nghệ, tiến độ và kết quả thực hiện các dự án trọng điểm v.v… Hầu hết kết quả hoạt động giám sát thường xuyên đều có các thông báo kết luận, kiến nghị gửi đến đối tượng giám sát và các cơ quan đơn vị liên quan, kịp thời phát hiện, kiến nghị điều chỉnh những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Những kiến nghị sau giám sát cơ bản được UBND tỉnh chỉ đạo tổ chức thực hiện triệt để, kịp thời, nhờ vậy công tác quản lý thuế, phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi, tỷ lệ (%) điều tiết nguồn thu giữa các cấp ngân sách, phân cấp nhiệm vụ thu, nguyên tắc tiêu chí, định mức phân bổ chi thường xuyên, thu, chi chuyển nguồn giữa các niên độ ngân sách, công tác quản lý nhà nước về đầu tư phát triển và quản lý, phân bổ ngân sách cho đầu tư phát triển giữa các cấp chính quyền địa phương, việc lập thẩm định quyết định đầu tư dự án, phẩn bổ kế hoạch vốn đầu tư, tiến độ thực hiện dự án và thanh quyết toán, giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản, giải ngân vốn các chương trình mục tiêu quốc gia...được đảm bảo minh bạch khách quan,  tăng cường tính hiệu lực hiệu quả trong hoạt động quản lý nhà nước.

 Có những giám sát thường xuyên nhưng mang tính đột xuất nhằm thực hiện khẩn trương đáp ứng yêu cầu, kiến nghị của cử tri như: Giám sát và kiến nghị việc bỏ thu phí qua cầu Hộ độ, là hoạt động thu phí do cơ quan hành chính ban hành nhưng đã kéo dài 15 năm không còn phù hợp với các qui định pháp luật hiện hành, không đảm bảo mục tiêu thu phí, mặt khác ảnh hưởng đến việc đi lại của nhân dân.

Có những giám sát thường xuyên nhưng mang tính chuyên đề nhằm thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật mới được ban hành như giám sát đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết 122 về phát triển Kinh tế tập thể và triển khai thực hiện Luật HTX năm 2012, giám sát khảo sát việc thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các công trình dự án thuộc thẩm quyền Hội đồng nhân dân tỉnh theo Luật đất đai năm 2014, giám sát triển khai thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo Luật khoáng sản năm 2014….

Phối hợp, tham gia xây dựng nôi dung báo cáo, dự thảo Nghị quyết, đề án, cơ chế chính sách và thẩm tra trình kỳ họp Hội đồng nhân dân tỉnh……

Quán triệt và thực hiện nghiêm Nghị quyết của HĐND tỉnh về đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động HĐND, Ban KTNS đã tham gia phối hợp các sở, ngành, UBND tỉnh, các cơ quan được phân công chủ trì soạn thảo xây dựng dự thảo báo cáo, đề án, cơ chế chính sách, dự thảo Nghị quyết về các lĩnh vực kinh tế - ngân sách.. và chủ trì phối hơp các ban thẩm tra trình kỳ họp, các báo cáo thẩm tra của Ban đều được chuẩn bị công phu, chu đáo, có sự nghiên cứu, tổng hợp và thống nhất cao của các thành viên, của Thường trực HĐND và các ban của HĐND, có sức thuyết phục, được đại biểu HĐND đánh giá cao. Trên cơ sở thông tin thu được qua các cuộc giám sát, kết quả làm việc với UBND tỉnh và các sở, ngành, báo cáo thẩm tra của Ban KTNS đã cung cấp thông tin thiết thực và đúng đắn, đầy đủ cho các đại biểu HĐND, giúp các đại biểu có thêm căn cứ để phân tích, chất vấn, phát biểu và biểu quyết, các kiến nghị thẩm tra của Ban hầu hết được tiếp thu, điều chỉnh và thông qua Nghị quyết tại kỳ họp..

Với 74 Nghị quyết trên lĩnh vực kinh tế -ngân sách được HĐND tỉnh ban hành, trong đó ngoài các Nghị quyết chung về phát triển Kinh tế-Xã hội, hàng năm và cả nhiệm kỳ, còn ban hành nhiều Nghị quyết chuyên đề về công tác quản lý quy hoạch, thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh; bổ sung, điều chỉnh phí, lệ phí hàng năm; chính sách tài chính, phát triển quỹ đất, nông nghiệp và phát triển nông thôn, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, quy định chế độ đặc thù đối với cán bộ, công chức, viên chức chuyên trách công nghệ thông tin trong các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp chuyên trách công nghệ thông tin... Các Nghị quyết đã được thông qua tại kỳ họp HĐND tỉnh đảm bảo chất lượng, có tính khả thi đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri và nhân dân.

Có những Nghị quyết báo cáo thẩm tra mang tính cảnh báo, điều chỉnh quan trọng như:

(1) Nghị quyết về việc thông qua Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Hà Tĩnh đến 2020, tầm nhìn đến năm 2050. Ban KTNS cho rằng, việc lựa chọn kịch bản 1 – Tăng trưởng cao và bền vững, là phù hợp với những cơ hội phát triển của tỉnh và trên cơ sở kết quả thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2001-2010. Tuy nhiên, Với kịch bản này nguồn lực thực hiện quy hoạch rất lớn (539.000 tỷ đồng), trong đó 80% phụ thuộc vốn doanh nghiệp FDI, huy động từ nguồn ODA với giá trị hơn 430.000 tỷ đồng; Vốn NSNN đầu tư gần 109.000 tỷ đồng (bình quân trên 13.000 tỷ đồng mỗi năm). Mặt khác, theo phương án Quy hoạch này, yếu tố động lực phát triển, cụm ngành chính dựa vào công nghiệp nặng (nhiệt điện, khai thác khoáng sản, sắt thép), là những ngành chứa đựng nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất lớn. Vì vậy, đề nghị UBND tỉnh trong quá trình chỉ đạo điều hành thực hiện quy hoạch cần phải hết sức quan tâm tính đồng bộ của các giải pháp;

(2) Hoặc cảnh báo sự khó khăn trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết về Phê duyệt Đề án “Phát triển quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2012 - 2020 tỉnh Hà Tĩnh"

 (3) Hay kiến nghị về thẩm quyền quyết định dự án và chính sách hỗ trợ đối với Nghị quyết về việc ban hành "Qui định một số cơ chế, chính sách hỗ trợ Dự án xây dựng hệ thống cấp nước cho Khu kinh tế Vũng Áng" là dự án mang tính đặc thù về hình thức đầu tư và quản lý dự án, có qui mô vốn đầu tư lớn, thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ và bộ ngành Trung ương. Vì vậy, đã được chính phủ quyết định và giảm nhẹ cho ngân sách địa phương trong việc hỗ trợ chính sách để thực hiện dự án…

 Về hoạt động thẩm tra, giám sát giúp Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh xử lý các nội dung phát sinh giữa 2 kỳ họp. Có thể thấy rằng, đây là hoạt động thường xuyên, đòi hỏi tính kịp thời, tính chuyên nghiệp, sự chuẩn mực cao, giúp Thường trực HĐND quyết định và chịu trách nhiệm trước HĐND tỉnh, chiếm khá nhiều thời gian, tạo nên dấu ấn riêng của ban KT-NS trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được pháp luật qui định. Nhiệm kỳ 2011-2016, Ban đã tích cực thu thập tài liệu, nghiên cứu, đề xuất nội dung và tham mưu Thường trực HĐND xử lý kịp thời các nội dung (265 nội dung) phát sinh giữa 2 kỳ họp, giúp UBND tỉnh linh hoạt trong quản lý, điều hành. Điển hình một số vấn đề như: Cơ chế tài chính đặc thù hỗ trợ cho cán bộ, công chức, viên chức Ban quản lý Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo; Quy định tạm thời một số nội dung quản lý nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho Dự án đầu tư Hệ thống cấp nước cho Khu kinh tế Vũng Áng; Việc bổ sung một số nội dung liên quan đến phân chia theo tỉ lệ (%) nguồn thu trên địa bàn cho các cấp ngân sách phát sinh ngoài Nghị quyết của HĐND tỉnh đầu nhiệm kỳ; Quy định tạm thời cơ chế phân chia nguồn lực thực hiện Đề án Phát triển quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2012-2020 tỉnh Hà Tĩnh theo Nghị quyết số 22/2011/NQ-HĐND của HĐND tỉnh…;

Riêng năm 2015, thực hiện Luật Đầu tư công năm 2014, Ban đã tham mưu Thường trực HĐND tỉnh cho ý kiến, thẩm tra việc chấp hành trình tự lập, thẩm định, chấp thuận Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, thống nhất chủ trương đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư đối với 101 dự án nhóm B, trọng điểm nhóm C thuộc thẩm quyền của HĐND các cấp. Đến nay, Ban đã tổ chức nhiều cuộc làm việc với các sở, ngành liên quan và báo cáo một số nội dung và kiến nghị về Kế hoạch đầu tư công trung hạn; nguyên tắc tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2016-2020, nhằm đảm bảo triển khai thực hiện nghiêm Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước…ở các cấp chính quyền địa phương.

Có thể nói, nhiệm kỳ 2011-2016, Ban KTNS đã chủ động, linh hoạt, khắc phục khó khăn, bám sát các quy định hiện hành, không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động đáp ứng với yêu cầu thực tiễn của địa phương. Kết quả hoạt động thẩm tra, giám sát của ban thực sự để lại dấu ấn của một nhiệm kỳ, với một nền kinh tế năng động, phát triển với tốc độ cao và rất cao nhưng đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hôi. Với những thành tích kết quả đó Ban đã được Thường trực HĐND tỉnh, Đảng đoàn Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, các Ban của HĐND tỉnh, các cấp các ngành ghi nhận, đánh giá cao và nhận được sự đồng thuận từ các đại biểu HĐND và đông đảo cử tri, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh; góp phần cùng Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà giành được thắng lợi khá toàn diện trên mọi lĩnh vực.

Có được kết quả như trên, trước hết là nhờ sự quan tâm lãnh đạo chỉ đạo sâu sát của Thường trực Tỉnh ủy, Đảng đoàn HĐND, Ban cán sự Đảng UBND, Thường trực HĐND, sự phối hợp của các Ban HĐND, UBMTTQ và các tổ chức thành viên, của UBND tỉnh, các Sở, ngành, các cơ quan chuyên môn trực thuộc, và cấp ủy chính quyền địa phương các cấp. Thứ 2 là, Ban đã bám sát chức năng nhiệm vụ được giao trên cơ sở tuân thủ nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của nhà nước, Nghị quyết của HĐND tỉnh, qui chế hoạt động của HĐND các ban của HĐND; Đã chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động ngay từ đầu nhiệm kỳ và hàng năm sát đúng với nhiệm vụ chính trị địa phương, các nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm. Mặt khác, thành viên Ban KTNS đã nêu cao tinh thần trách nhiệm trước HĐND tỉnh và cử tri tỉnh nhà, kết hợp nhiệm vụ chuyên môn với thực hiện chức năng giám sát độc lập của đại biểu, tham gia các phiên họp, phiên làm việc của Thường trực HĐND, Ủy ban nhân dân tỉnh và các ngành chức năng.

Tiếp tục kế thừa, phát huy truyền thống của nhiệm kỳ trước (nhiệm kỳ 2004-2011), những thành tích đạt được trong nhiệm kỳ này (2011-2016), cùng với sự đổi mới về tổ chức hoạt động và cơ cấu bộ máy của HĐND các cấp theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, tin tưởng rằng nhiệm kỳ tới hoạt động của Ban KT-NS tiếp tục khởi sắc và đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của cơ quan dân cử nói chung và HĐND tỉnh, nâng cao năng lưc, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước ở địa phương, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng bộ lần thứ XVIII nhiệm kỳ 2015-2020, Nghị quyết về phát triển KT-XH đảm bảo an ninh quốc phòng giai đoạn 2016-2020 của HĐND tỉnh, tiếp tục đưa Hà Tỉnh phát triển nhanh hơn, bền vững hơn