Ngày 24/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật số 83/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015. Luật có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, bổ sung, hoàn thiện nhiều quy định quan trọng nhằm bảo đảm cuộc bầu cử lần này được tổ chức dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm, thực sự là ngày hội lớn của toàn dân. Bao gồm những nội dung cơ bản sau:

Thứ nhất , thành lập các tổ chức bầu cử ở địa phương (thực hiện theo các Điều 21, 22, 24, 25 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại khoản 6, 7, 8 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Các tổ chức phụ trách bầu cử gồm: Ủy ban bầu cử, Ban bầu cử và Tổ bầu cử. Ủy ban bầu cử cấp tỉnh có từ 23-37 thành viên, cấp xã từ 9-17 thành viên, thành lập chậm nhất 105 ngày trước ngày bầu cử. Ban bầu cử được thành lập chậm nhất 70 ngày, trong đó Ban bầu cử Quốc hội có 9-17 thành viên, Ban bầu cử HĐND cấp tỉnh có 11-15 thành viên, Ban bầu cử HĐND cấp xã có 9-15 thành viên. Tổ bầu cử được thành lập chậm nhất 43 ngày, mỗi tổ có 11-21 thành viên; riêng đơn vị vũ trang có 5-9 thành viên, trường hợp chung khu vực bỏ phiếu thì số lượng là 11-21 thành viên.

Thứ hai , tổ chức các Hội nghị hiệp thương (thực hiện theo các Điều 50, 53, 56 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại khoản 14 , 16, 18 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Các hội nghị hiệp thương do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì, được tổ chức ba vòng. Hội nghị lần thứ nhất (chậm nhất 95 ngày trước bầu cử) thỏa thuận về cơ cấu, thành phần, số lượng ứng cử. Hội nghị lần thứ hai (chậm nhất 40 ngày trước bầu cử) lập danh sách sơ bộ, lấy ý kiến cử tri nơi cư trú và nơi công tác. Hội nghị lần thứ ba (chậm nhất 23 ngày trước bầu cử) quyết định danh sách chính thức những người đủ tiêu chuẩn ứng cử. Các biên bản hiệp thương phải gửi đến Hội đồng bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan hữu quan.

Thứ ba , hồ sơ ứng cử và thời gian nộp (thực hiện theo Điều 35, 36 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại điểm d khoản 23 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Công dân ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND phải nộp hồ sơ chậm nhất 42 ngày trước bầu cử, gồm: đơn ứng cử; sơ yếu lý lịch có xác nhận; tiểu sử tóm tắt; 3 ảnh màu cỡ 4x6; bản kê khai tài sản, thu nhập. Người ứng cử Quốc hội chỉ được đồng thời ứng cử HĐND ở một cấp, trong khi người ứng cử HĐND có thể ứng cử tối đa ở hai cấp.

Thứ tư , niêm yết danh sách chính thức những người ứng cử (thực hiện theo Điều 59 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại điểm k khoản 23 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Chậm nhất 16 ngày trước bầu cử, danh sách chính thức người ứng cử phải được niêm yết công khai tại các khu vực bỏ phiếu, tạo điều kiện để cử tri nghiên cứu, lựa chọn.

Thứ năm , thời gian bỏ phiếu (thực hiện theo Điều 71 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015)

Việc bỏ phiếu diễn ra từ 7h đến 19h ngày bầu cử. Tùy tình hình thực tế, có thể cho bầu sớm từ 5h hoặc kết thúc muộn đến 21h. Trước khi bầu, hòm phiếu phải được kiểm tra công khai trước sự chứng kiến của cử tri; việc bỏ phiếu phải diễn ra liên tục, khách quan, đúng quy trình.

Thứ sáu , bầu cử thêm, bầu cử lại và hủy bỏ kết quả (thực hiện theo Điều 79, 80, 81 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại điểm l khoản 23 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Trong trường hợp cần thiết, có thể tổ chức bầu cử thêm hoặc bầu cử lại trong thời hạn 7 ngày sau ngày bầu cử đầu tiên. Hội đồng bầu cử quốc gia có quyền hủy bỏ kết quả tại đơn vị vi phạm nghiêm trọng và quyết định ngày bầu cử lại, bảo đảm tính minh bạch, công bằng của cuộc bầu cử.

Thứ bảy , công bố kết quả và danh sách trúng cử (thực hiện theo Điều 86 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại điểm m khoản 23 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Chậm nhất 10 ngày sau bầu cử, Hội đồng bầu cử quốc gia công bố kết quả và danh sách người trúng cử đại biểu Quốc hội; Ủy ban bầu cử các cấp công bố kết quả và danh sách trúng cử đại biểu HĐND cấp mình. Đây là bước khẳng định ý chí, nguyện vọng và quyền lựa chọn chính đáng của cử tri.

Thứ tám , giải quyết khiếu nại về kết quả bầu cử (thực hiện theo Điều 87 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND năm 2015, được sửa đổi tại điểm n, o khoản 23 Điều 1 Luật số 83/2025/QH15).

Khiếu nại về kết quả bầu cử Quốc hội phải gửi đến Hội đồng bầu cử quốc gia chậm nhất là 3 ngày, khiếu nại về bầu cử HĐND gửi đến Ủy ban bầu cử trong 5 ngày kể từ ngày công bố kết quả. Các cơ quan này phải giải quyết trong thời hạn 7 ngày. Quyết định giải quyết khiếu nại là quyết định là cuối cùng.

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 là sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây không chỉ là dịp để Nhân dân trực tiếp thực hiện quyền làm chủ, lựa chọn những người xứng đáng đại diện cho mình, mà còn là cơ hội để tiếp tục củng cố, hoàn thiện bộ máy nhà nước, xây dựng chính quyền địa phương tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Thành công của cuộc bầu cử sẽ góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khẳng định niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, và quyết tâm đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn mới./.