Giám sát của HĐND bao gồm giám sát của HĐND tại kỳ họp, giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và của các đại biểu HĐND.

Thực hiện tốt chức năng giám sát là một trong những yêu cầu cơ bản để nâng cao hoạt động của HĐND, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước các cấp chính quyền địa phương.

Với phương châm “đổi mới - dân chủ - trách nhiệm - hiệu quả - vì dân” ngay từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021, HĐND huyện Kỳ Anh đã đặt ra mục tiêu tiếp tục đổi mới toàn diện mọi lĩnh vực hoạt động, từ công tác chuẩn bị, tổ chức kỳ họp, ban hành Nghị quyết đến giám sát, tiếp công dân, tiếp xúc cử tri, tiếp nhận và đôn đốc giải quyết đơn thư, khiếu nại của cử tri... Đặc biệt từ sau khi hoàn thành việc phân công nhiệm vụ, ban hành quy chế hoạt động của Thường trực, các Ban và tổ chức các Tổ đại biểu thì hoạt động của HĐND đã có những bước chuyển rõ nét.

Quan trọng và đặt mục tiêu ưu tiên trong những ngày đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 là việc đổi mới và nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động giám sát. Thường trực HĐND đã ban hành kế hoạch giám sát của HĐND 6 tháng cuối năm 2016, xác định rõ đối tượng, nội dung, phương pháp và phân công nhiệm vụ giám sát cho các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND huyện một cách cụ thể. Từ tháng 6 năm 2016 đến nay Thường trực HĐND, các Ban và các Tổ đại biểu HĐND huyện đã tổ chức 04 đợt giám sát, 05 đợt khảo sát; HĐND cấp xã tổ chức 42 đợt giám sát. Các đợt giám sát đều có chiều sâu và trúng vào những vấn đề bức xúc của thực tiễn. Các kết luận giám sát có chất lượng hơn, không những chỉ ra những khó khăn cần tháo gỡ, những mặt hạn chế, yếu kém cần khắc phục mà còn đề xuất được giải pháp khắc phục. Và đặc biệt nhiều vấn đề đã được theo đến cùng kết quả giải quyết. Có thể khẳng định chức năng giám sát của HĐND đã thúc đẩy quá trình giải quyết, nâng cao tinh thần trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, hình thức giám sát trực tiếp và quan trọng, hiệu quả tại kỳ họp HĐND được quan tâm. Những vấn đề dân sinh bức xúc, những vấn đề tồn tại trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết đã được chất vấn trực tiếp trên quan điểm “truy tới cùng trách nhiệm” như: vấn đề quản lý nhà nước về điện, xây dựng nhà văn hóa thôn, quản lý đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng... Thông qua đó, UBND huyện đã chỉ đạo giải quyết kịp thời, được cử tri và Nhân dân ghi nhận. Đến nay vấn đề về điện có 21/21 xã đạt chuẩn về tiêu chí điện, khắc phục tình trạng điện sinh hoạt yếu, mất an toàn hành lang lưới điện; vấn đề xây dựng nhà văn hóa thôn tại một số xã khó khăn được quan tâm, đảm bảo cho Nhân dân có địa điểm sinh hoạt chung...

Công tác phối hợp, trao đổi kinh nghiệm trong hoạt động giữa HĐND cấp huyện, cấp xã được tăng cường. Thực hiện Luật tổ chức chính quyền địa phương, HĐND cấp xã nhiệm kỳ này được thành lập các Ban HĐND. Để giúp HĐND, các Ban HĐND xã trong việc thực hiện chức năng giám sát, Thường trực HĐND huyện đã tổ chức tập huấn, trao đổi kinh nghiệm về kỷ năng hoạt động giám sát, quy trình, các bước trong việc thực hiện giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu HĐND các xã. Qua đó giúp HĐND cấp xã có đầy đủ kiến thức, kinh nghiệm, kỷ năng trong hoạt động giám sát.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân vẫn còn hạn chế như: Tổ chức giám sát chưa thường xuyên, công tác giám sát tại kỳ họp chưa sâu, chưa toàn diện, giám sát chuyên đề chưa đều, có lúc còn chồng chéo về nội dung; việc tham gia giám sát chuyên đề của đại biểu chưa nhiều, chủ yếu mới giám sát tại kỳ họp; một số kiến nghị của đoàn giám sát, lời hứa của cơ quan chức năng trong trả lời ý kiến chất vấn của đại biểu và trả lời ý kiến cử tri chưa được giải quyết, khắc phục kịp thời... Hoạt động giám sát của các Ban HĐND cấp xã chưa có chiều sâu, chưa tập trung. Hoạt động giám sát trực tiếp tại kỳ họp thông qua hình thức chất vấn chưa thật sự hiệu quả, nhiều đại biểu chuẩn bị nội dung chất vấn chưa sâu, nên vấn đề nêu ra còn phải xác minh, thu thập thêm thông tin.

Từ thực tiễn hoạt động giám sát tại địa phương và để đảm bảo việc giám sát của Hội đồng nhân dân có chất lượng, trong thời gian tới HĐND huyện cần tiếp tục thực hiện tốt một số nội dung sau:

Thứ nhất, tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp. Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân giữ vai trò nòng cốt, chủ động trong công tác điều hành, tổ chức thực hiện các hoạt động của Hội đồng nhân dân. Vì vậy, Thường trực HĐND cần phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong việc phối hợp chuẩn bị nội dung, chương trình, tổ chức các kỳ họp; chủ trì xây dựng chương trình, kế hoạch khảo sát, giám sát đúng trọng tâm, trọng điểm sát với tình hình thực tế; điều hòa, phối hợp và điều hành các hoạt động thẩm tra, giám sát trên các lĩnh vực nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả các nghị quyết của Hội đồng nhân dân trên các lĩnh vực.

Các ban, tổ đại biểu HĐND cần tiếp tục nêu cao trách nhiệm trong công tác thẩm tra báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình tại kỳ họp, chủ động rà soát kỹ nội dung, đưa ra những vấn đề còn vướng mắc, chưa đúng quy định của pháp luật để giúp cho đại biểu có thêm thông tin, định hướng trong việc xem xét, thảo luận và quyết định.

Đại biểu HĐND phải gắn bó với cử tri, vừa lắng nghe và phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng của cử tri, theo dõi giám sát các cơ quan chức năng trong việc thực hiện quy định của pháp luật, nghị quyết Hội đồng nhân dân, việc trả lời, giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri; nghiên cứu kỹ các tài liệu, văn bản trình tại các kỳ họp để tham gia ý kiến thảo luận có chất lượng; tích cực tham gia các hoạt động giám sát, hoạt động tiếp xúc cử tri theo quy định...

Thứ hai, coi công tác khảo sát, giám sát của Thường trực HĐND, các ban, các Tổ và của HĐND là một việc làm thường xuyên. Vì vậy, cần xây dựng nội dung, kế hoạch giám sát phù hợp, tập trung vào các vấn đề nổi cộm, bức xúc được cử tri quan tâm, góp phần tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc cho cơ sở, động viên, khuyến khích cơ sở phát huy những mặt tốt và chỉ ra được những sai sót cần kịp thời sửa chữa. Sau giám sát, Thường trực, các ban HĐND thường xuyên theo dõi, đôn đốc việc thực hiện của các cơ quan, đơn vị tránh để xảy ra tình trạng các kiến nghị sau giám sát không được thực hiện.

Thứ ba, tiếp tục nâng cao chất lượng thảo luận tại các phiên họp toàn thể. Việc thảo luận các báo cáo tại phiên họp toàn thể sẽ giúp cho các đại biểu HĐND tập trung ý chí, tranh luận và thảo luận các vấn đề, nhất là những vấn đề còn có ý kiến khác nhau, nghe các cơ quan trả lời về các kiến nghị của cử tri. Trên cơ sở thông tin đã được phân tích, đại biểu sẽ quyết định chính xác các vấn đề đặt ra.

Thứ tư, tăng cường quyền chất vấn của đại biểu HĐND. Chất vấn là hình thức giám sát trực tiếp của đại biểu HĐND đối với các cơ quan, cá nhân khi được chất vấn nhằm giải đáp, làm rõ trách nhiệm trong quá trình thực thi nhiệm vụ theo thẩm quyền được phân công, nội dung chất vấn phải rõ ràng, cụ thể, phù hợp với các quy định của pháp luật và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, hạn chế những vấn đề mang tính kiến nghị, thiếu thông tin và sự việc không rõ ràng; những người được chất vấn phải trả lời rõ ràng, cụ thể, có tính thuyết phục, không vòng vo, né tránh và phải có biện pháp khắc phục cụ thể.

Thứ năm, tăng cuờng phối hợp hoạt động giữa HĐND các cấp với các cơ quan, đoàn thể ở địa phương trong việc tham gia hoạt động giám sát, trong việc tiếp xúc với cử tri để trao đổi thông tin về kiến thức pháp luật, về tình hình chấp hành pháp luật nói chung cũng như trao đổi về kinh nghiệm trong hoạt động nhằm góp phần nâng cao chất lượng giám sát của Hội đồng nhân dân.

Thứ sáu, quan tâm bồi dưỡng, nâng cao năng lực, kỹ năng hoạt động cho đại biểu Hội đồng nhân dân. Hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp phụ thuộc rất lớn vào chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đại biểu Hội đồng nhân dân, nhất là đại biểu chuyên trách. Vì vậy, vấn đề bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nâng cao năng lực hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân cần được quan tâm, đây là một giải pháp cơ bản góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử ở địa phương.

Thứ bảy, bảo đảm kinh phí và điều kiện vật chất khác cho hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các ban, tổ Hội đồng nhân dân và các đại biểu Hội đồng nhân dân.

Với những kết quả đạt được ban đầu của hoạt động giám sát, tin tưởng trong nhiệm kỳ 2016 - 2021 HĐND huyện Kỳ Anh sẽ tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động để hoạt động hiệu quả, thiết thực hơn và góp sức vào sự phát triển của huyện nhà.