Các ban HĐND có vai trò quan trọng trong hoạt động của HĐND, đặc biệt trong việc thực hiện hai chức năng cơ bản là quyết định và giám sát. Năng lực và hiệu quả hoạt động của mỗi ban HĐND phụ thuộc vào các yếu tố: tổ chức bộ máy; cơ chế điều hành hoạt động, việc giải quyết mối quan hệ giữa ban với các ban khác, với Thường trực HĐND và các điều kiện phục vụ cần thiết khác. Thực tế ở nhiều nơi, điều kiện bảo đảm hoạt động của các ban HĐND nhìn chung chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ: đội ngũ chuyên trách của các ban quá mỏng, nhiều thành viên kiêm nhiệm nên chưa thể toàn tâm, toàn ý với các hoạt động của ban; một số thành viên ban là lãnh đạo các cơ quan hành chính nên nhiều khi không tránh khỏi tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi; năng lực, trình độ của một số đại biểu còn hạn chế; chưa chủ động trong phối hợp công tác giữa các ban; việc bố trí chuyên viên tham mưu, giúp việc hoạt động của các ban cũng còn những bất cập…

Đối với thành phố Hà Nội, ngay từ đầu nhiệm kỳ HĐND đã thành lập 3 ban là: Kinh tế - Ngân sách, Pháp chế, Văn hóa - Xã hội (do tỷ lệ người dân tộc ít nên Ban Văn hóa - Xã hội được phân công theo dõi cả lĩnh vực chính sách dân tộc). Mỗi ban được bố trí 1 Trưởng ban hoạt động chuyên trách, 2 Phó trưởng ban (1 chuyên trách và 1 kiêm nhiệm), 1 Ủy viên chuyên trách. Thực hiện Đề án 04-ĐA/TU về Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp Thành phố, số đại biểu hoạt động chuyên trách của các ban HĐND được tăng cường. Tại Kỳ họp thứ Bảy HĐND thành phố (tháng 7.2013), mỗi ban HĐND được bổ sung 1 Phó trưởng ban hoạt động chuyên trách (bầu Ủy viên chuyên trách làm Phó trưởng ban), nâng tổng số lãnh đạo chuyên trách của các ban HĐND lên 9 người. Thực tế cho thấy, việc tăng đại biểu chuyên trách là một trong những yếu tố quan trọng giúp cho hoạt động của các ban chuyên sâu, chủ động hơn, chất lượng các hoạt động, nhất là thẩm tra, giám sát được nâng cao, đóng góp thiết thực vào việc thực hiện chức năng quyết định và giám sát của HĐND thành phố. Đại biểu chuyên trách có điều kiện nghiên cứu sâu các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nắm vững tình hình KT - XH trên địa bàn, phục vụ đắc lực, hiệu quả hoạt động của HĐND Thành phố.

Thường trực HĐND Thành phố thực hiện tốt công tác điều hòa hoạt động của các ban HĐND. Duy trì đều đặn lịch giao ban giữa Thường trực HĐND và các ban HĐND giữa hai kỳ họp; chỉ đạo sát sao, lựa chọn cụ thể nội dung, đối tượng và thời gian triển khai các đợt giám sát, khảo sát của Thường trực, các ban HĐND để đạt hiệu quả cao nhất, đáp ứng yêu cầu thực tế. Hàng năm, Thường trực, các ban HĐND xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hoạt động theo từng tháng, quý, năm để thuận lợi, chủ động trong công tác triển khai và phối hợp thực hiện đồng bộ, hiệu quả.

Việc bố trí chuyên viên tham mưu, giúp việc hoạt động các ban cũng được chú trọng. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND Thành phố phân công 1 lãnh đạo tham mưu, giúp việc chuyên trách cho HĐND và mỗi ban từ 2 - 3 chuyên viên tham mưu, giúp việc đã giúp giữ mối liên hệ thường xuyên và chặt chẽ giữa Thường trực HĐND với ban, giữa các ban với Văn phòng, góp phần tích cực đối với hoạt động của các ban HĐND.

Thực tế tổ chức và hoạt động của HĐND thành phố Hà Nội cho thấy, để hoạt động ngày càng chất lượng, hiệu quả, trước hết cần tăng số lượng đại biểu chuyên trách cho các ban HĐND. Trưởng ban HĐND cấp tỉnh phải được cơ cấu tham gia cấp ủy cùng cấp. Đồng thời, các ban cần chủ động tham mưu, đề xuất với Thường trực HĐND trong việc lựa chọn thành phần của các ban, bố trí cơ cấu bảo đảm có cả đại biểu am hiểu pháp luật và các đại biểu có nhiều kinh nghiệm trong thực tiễn. Giảm bớt thành phần là lãnh đạo các cơ quan chuyên môn của UBND để tăng tính chủ động và khách quan trong các hoạt động của ban.

Tăng cường vai trò chỉ đạo, điều hòa hoạt động của Thường trực HĐND đối với các ban. Có hình thức khen, chê, nhắc nhở kịp thời về hoạt động của các ban cũng như sự tham gia vào hoạt động ban của các thành viên, nhất là các thành viên kiêm nhiệm. Đồng thời, nâng cao trách nhiệm của Trưởng, Phó và thành viên các ban trong xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch hoạt động thường kỳ, chuyên đề của ban. Trưởng, Phó ban phải chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức, điều hành ban bám sát nhiệm vụ chính trị, nghị quyết của HĐND để chủ động lựa chọn nội dung hoạt động có trọng tâm, trọng điểm, sát thực tiễn và có tính khả thi. Chương trình, kế hoạch hoạt động của các ban phải gắn kết chung với chương trình, kế hoạch hoạt động của Thường trực HĐND, của Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND, bảo đảm sự phối hợp hoạt động với các cơ quan, ủy ban của Quốc hội khi hoạt động tại địa phương.

Tăng cường phối hợp hoạt động giữa các ban, đối với những vấn đề lớn, liên quan đến nhiều lĩnh vực, Thường trực HĐND giao một ban chủ trì, phối hợp cùng các ban và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tham mưu hoặc giải quyết. Duy trì chế độ giao ban công tác hàng tuần giữa Thường trực HĐND với lãnh đạo các ban và Văn phòng. Chú trọng bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho đại biểu, tập huấn, hướng dẫn về các chính sách, quy định của pháp luật; tổ chức hội nghị giao ban giữa các ban HĐND các cấp để trao đổi kinh nghiệm công tác.

Một vấn đề cũng cần chú trọng nữa là quan tâm về điều kiện làm việc cho các ban, như: lựa chọn, bố trí đủ chuyên viên Văn phòng tham mưu, giúp việc cho hoạt động của các ban, cố gắng bố trí mỗi ban ít nhất 3 chuyên viên tham mưu, giúp việc cũng như các điều kiện phục vụ hoạt động cho các ban. Trên cơ sở tham mưu của Văn phòng và ý kiến của các ban, Thường trực HĐND có quy định cụ thể về kinh phí cho hoạt động của các ban, như: kinh phí cho việc nghiên cứu phục vụ công tác thẩm tra, kinh phí cho hoạt động giám sát… góp phần thiết thực nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các ban HĐND.