Với quan điểm đã được xác định là bảo tồn, phát triển đồng bào dân tộc Chứt, Bản Rào Tre dựa trên cơ sở sự tự vươn lên của chính bản thân bà con dân bản cùng với sự hỗ trợ, giúp đỡ của nhà nước và toàn xã hội, với phương châm “Đoàn kết, bình đẳng, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau để phát triển”, ngoài mục tiêu tổng quát, Đề án còn đề ra các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể cho 2 giai đoạn (giai đoạn đến năm 2015 và giai đoạn đến năm 2020) với các nhóm nhiệm vụ, giải pháp khá toàn diện.   

Ban văn hóa - xã hội HĐND tỉnh khảo sát tại bản Rào Tre huyện Hương Khê

Sau gần 3 năm thực hiện, một số nội dung đã được triển khai và thu được kết quả bước đầu, đặc biệt là công tác đầu tư cơ sở vật chất, hệ thống giao thông, thủy lợi, điện, nước sinh hoạt... từng bước được xây dựng; con đường từ bản cũ nối bản mới có chiều dài hơn 3km được đầu tư kinh phí khá lớn (42 tỷ đồng); đã hoàn thành nâng cấp; tu sửa 20/20 nhà, làm mới 04/04 nhà. Ngoài ra, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể từ huyện đến xã làm mới 06 nhà ở cho bà con dân bản...

Vấn đề quy hoạch đất ở, đất sản xuất được quan tâm, đã hoàn thành quy hoạch chi tiết đất ở, đất vườn và đất lâm nghiệp cho bà con, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 29 hộ đồng bào dân tộc (đạt 100% kế hoạch); huy động hơn 4.500 ngày công giúp bà con dân bản chỉnh trang vườn hộ; hoàn thành quy hoạch sử dụng và quy hoạch chi tiết đất đai tại bản mới, lựa chọn các hộ dân tộc di chuyển đến Khu tái định cư.

Bên cạnh sự đầu tư, cải thiện về đời sống vật chất thì đời sống văn hóa tinh thần của bà con cũng được nâng lên, hoạt động văn hóa - văn nghệ nhân các ngày lễ, tết, như: Ngày Quốc tế thiếu nhi, Tết Trung thu, Tết Lấp lỗ, Tết Chăm cha Bới, Ngày Đại đoàn kết toàn dân... được bà con dân bản hưởng ứng nhiệt tình. Hầu hết đồng bào dân tộc Chứt đều biết nói tiếng phổ thông nên thuận lợi trong giao tiếp, hòa nhập với cộng đồng người Kinh; số học sinh là con, em của người dân tộc Chứt đến trường ngày càng tăng. Công tác tuyên truyền, hướng dẫn, chăm sóc sức khỏe và sức khỏe sinh sản cho bà con dân bản được quan tâm, tình trạng hôn nhân cận huyết thống đã có chuyển biến.

Với sự vào cuộc quyết liệt, tuyên truyền, hướng dẫn, cầm tay chỉ việc và cùng tham gia lao động, sản xuất của các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, bộ đội biên phòng thì ý thức tổ chức lao động của bà con đã từng bước hình thành; một số mô hình chăn nuôi, trồng trọt, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế nhất định.

Có được những kết quả như vậy, trước hết là nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự vào cuộc quyết liệt của các tổ chức đoàn thể, sự giúp đỡ trực tiếp của lực lượng bộ đội biên phòng. Đặc biệt là sự quan tâm đầu tư kinh phí với hơn 36 tỷ đồng từ ngân sách các cấp và gần 2 tỷ từ nguồn huy động xã hội hóa.

Phải khẳng định rằng sự ra đời của Đề án phát triển đồng bào dân tộc Chứt đã mang đến cho bản Rào Tre một luồng gió mới, bộ mặt của bản làng đang thay đổi từng ngày, từng giờ. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ đời sống văn hóa tinh thần của bà con dân bản thực sự vẫn còn nhiều điều trăn trở. Bởi hầu hết chính sách được ban hành chủ yếu tập trung vào đầu tư cơ sở vật chất, hỗ trợ bằng kinh phí...; công tác tuyên truyền chưa được quan tâm đúng mức; chưa có các giải pháp hữu hiệu để thay đổi nhận thức, ý thức lao động, chủ yếu vẫn còn làm thay, làm giúp, chưa tạo được tính chủ động, chịu khó vươn lên cho bà con. Nhóm nhiệm vụ quan trọng nhất là “thay đổi tư duy, nhận thức, ý thức và nâng cao kỹ năng sống của bà con dân bản; tạo cho bà con có khả năng sản xuất, tiến tới chủ động trong sản xuất và chủ động về mọi mặt của cuộc sống”, nhưng sau gần 3 năm triển khai Đề án, tư duy, nhận thức, ý thức lao động chuyển biến rất chậm; chưa khắc phục được tình trạng trông chờ, ỷ lại của bà con. Tình trạng hôn nhân cận huyết và các bệnh truyền nhiễm vẫn còn là vấn đề nan giải.

Phần lớn các mục tiêu đặt ra đến năm 2015 đến nay chưa hoàn thành. Trong thời gian tới, các cấp, các ngành, đặc biệt là ban chỉ đạo cấp huyện, cấp xã cần phải vào cuộc quyết liệt hơn nữa, bằng những giải pháp cụ thể nhằm giải quyết những khó khăn, bất cập, quyết tâm hoàn thành các mục tiêu đã đề ra.

Trước hết, cần phải tiến hành soát xét, đánh giá lại quá trình triển khai thực hiện Đề án thời gian qua, thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, bất cập; từ đó điều chỉnh, bổ sung một số chính sách cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Trong đó, cần xác định vai trò quản lý nhà nước của các cấp, các ngành vẫn là trọng tâm; cùng với đó là huy động sức mạnh của các tổ chức đoàn thể và sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân.

Công tác tuyên truyền cần được tập trung hơn nữa, với những việc làm cụ thể để từng bước tác động vào tư duy, nhận thức, làm cho bà con có ý thức tự chủ, tự lực, chủ động vươn lên thoát nghèo. Muốn như vậy thì giải pháp về nâng cao trình độ dân trí, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, truyền thống phải được đặc biệt chú trọng; trước mắt, cần có giải pháp hữu hiệu ngăn chặn tình trạng học sinh bỏ học, nâng cao chất lượng học tập của con em trong bản. Cùng với đó là vấn đề chăm sóc sức khoẻ và duy trì nòi giống, cần kiểm soát tốt hơn nữa vấn đề hôn nhân cận huyết thống và các bệnh truyền nhiễm.

Trong quá trình thực hiện Đề án, chất lượng xây dựng cơ bản cần được đặc biệt quan tâm, nhất là công trình đường giao thông vào địa điểm mới; vấn đề bố trí cơ sở hạ tầng tại điểm mới phải được cân nhắc, xem xét kỹ các phương án để tránh các tác động từ thiên tai như lũ lụt, sạt lở.

Dù vẫn còn nhiều khó khăn nhưng một số kết quả bước đầu đã khẳng định việc ban hành Đề án là cần thiết, thể hiện sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước đối với vấn đề bảo tồn và phát triển đồng bào dân tộc Chứt, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần; từng bước xóa đói giảm nghèo một cách bền vững. Chúng ta mong muốn và tin tưởng rằng thời gian tới tiến độ thực hiện Đề án sẽ được đẩy nhanh với những bước đi vững vàng để đảm bảo đến năm 2020 các mục tiêu của Đề án sẽ được hoàn thành.