Dự và chỉ đạo hội nghị có: Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải.

Cùng dự có các Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng đoàn, Phó Trưởng đoàn ĐBQH và các ĐBQH hoạt động chuyên trách ở Trung ương và địa phương; đại diện lãnh đạo Văn phòng Đoàn ĐBQH 63 tỉnh, thành phố trên cả nước...

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, năm 2023, với tinh thần trách nhiệm, nỗ lực, quyết tâm cao, Quốc hội đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn; có thể thấy rõ trong 10 vấn đề, sự kiện tiêu biểu của Quốc hội Việt Nam năm 2023 mà Văn phòng Quốc hội tổ chức bình chọn cuối năm 2023.

Đó là, lần đầu tiên trong lịch sử 78 năm hoạt động, Quốc hội Việt Nam đã tổ chức số lượng kỳ họp nhiều nhất trong một năm với 5 kỳ họp, trong đó có 3 kỳ họp bất thường, để xem xét, quyết định kịp thời 84 vấn đề lớn, quan trọng, đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn, góp phần quan trọng ổn định và phát triển đất nước, đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tạo tiền đề thúc đẩy việc thực hiện nhiệm vụ năm 2024 và các năm tiếp theo.

Hoạt động giám sát của Quốc hội được tăng cường và đổi mới, ngày càng linh hoạt, nhạy bén và sát với thực tiễn. Quốc hội đã kịp thời ban hành nhiều quyết sách quan trọng của đất nước.

“Có được những kết quả đó là có sự đóng góp tích cực của Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố, sự phối hợp chặt chẽ của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đặc biệt là vai trò tích cực, vai trò trung tâm của các vị ĐBQH, dù ở bất kỳ cương vị nào, đều tâm huyết, trách nhiệm, nỗ lực, bản lĩnh, xứng đáng với niềm tin của cử tri và Nhân dân”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khẳng định.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cũng nêu rõ, năm 2024 là năm có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố; tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới; đồng thời bắt đầu triển khai các công việc chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng; chuẩn bị cho cuộc bầu cử ĐBQH Khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Vì vậy, “ đòi hỏi chúng ta phải có quyết tâm cao hơn nữa, nỗ lực lớn hơn nữa, đoàn kết thống nhất chặt chẽ để phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội trong năm 2024 và các năm tiếp theo. Hội nghị hôm nay chính là góp phần tích cực để thực hiện các mục tiêu đó”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý.

Để hội nghị đạt được kết quả thiết thực, chất lượng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các đại biểu tham dự đầy đủ, nghiêm túc; phát huy trách nhiệm, tham luận, phát biểu với tinh thần khách quan, xây dựng; thẳng thắn nêu rõ những khó khăn, vướng mắc; đồng thời có những kiến nghị, đề xuất giải pháp, nhằm tiếp tục tăng cường sự phối hợp đồng bộ, thống nhất, hiệu quả giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.

Tiếp đó, hội nghị đã nghe Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh trình bày Báo cáo tóm tắt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả hoạt động của đoàn đại biểu Quốc hội năm 2023, phương hướng nhiệm vụ năm 2024.

Nhiều phương thức hoạt động mới mang lại hiệu quả, tính tương tác cao

Tại phiên khai mạc sáng nay, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh trình bày Báo cáo tóm tắt Tổng kết tình hình tổ chức, hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2023, phương hướng, nhiệm vụ năm 2024.

Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ, trong hoạt động giám sát tại kỳ họp HĐND, m ột số địa phương đã sáng tạo, xây dựng đề án đề ra tiêu chí, số lượng, làm căn cứ, cơ sở định hướng cho hoạt động giám sát của HĐND . Hoạt động tái giám sát, chất vấn và trả lời chất vấn , lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu cơ bản bảo đảm thực chất, khách quan. Qua đó, tiếp tục khẳng định hoạt động tái giám sát, chất vấn và lấy phiếu tín nhiệm là các hình thức giám sát có hiệu quả của HĐND.

Về hoạt động giám sát giữa hai kỳ họp HĐND, trong năm đã tổ chức 1.332 đoàn giám sát, tăng 225 đoàn so với năm 2022 . Hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát chuyên đề của Thường trực , các ban HĐND ở nhiều địa phương được chuẩn bị từ sớm, từ xa; tổ chức ngày càng bài bản, khoa học, có trọng tâm, trọng điểm, bám sát tình hình thực tiễn địa phương đã mang lại hiệu quả tích cực .

Qua đó, đã có 9.618/13.273 kiến nghị được xử lý, đạt tỷ lệ 72,44%; số lượng khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2023 giảm 2.038 so với năm 2022, đồng thời tăng cường giám sát theo đến cùng các vụ việc; việc x em xét quyết định của UBND cùng cấp và nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của HĐND cùng cấp được quan tâm hơn , nhất là đối với các nội dung giám sát theo yêu cầu của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội như giám sát việc thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia... Nhìn lại năm 2023 có thể thấy, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng nước ta đã thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ với những kết quả khá toàn diện, có nhiều dấu ấn nổi bật.

Trong thành tựu chung đó, có vai trò quan trọng của các cơ quan dân cử, Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc UBTVQH, HĐND các cấp đã tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động cả về công tác lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia, của từng địa phương. Công tác phối hợp, giữ mối liên hệ công tác giữa các cơ quan ở Trung ương và địa phương được tăng cường; chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung để tổ chức thành công các kỳ họp, trong đó có việc kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Trung ương như: Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết số 68/2022/QH15 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050… đã tạo sự chủ động linh hoạt, khơi thông và sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực, tạo bước đột phá, góp phần hoàn thiện về cơ sở hạ tầng, giải quyết các vấn đề về an sinh xã hội, môi trường...

Nhiều phương thức hoạt động mới được HĐND triển khai thực hiện đã mang lại hiệu quả và tính tương tác cao, được cử tri quan tâm theo dõi, đánh giá cao.

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số khó khăn, hạn chế: Chất lượng tổ chức một số kỳ họp đột xuất còn hạn chế, việc bố trí thời gian thẩm tra và thảo luận còn ít, tài liệu gửi chậm do vậy việc nghiên cứu tham gia vào nghị quyết kỳ họp gặp khó khan. Công tác giám sát trên một số lĩnh vực hoặc một số nội dung phát sinh giữa hai kỳ họp hoặc ở một số địa phương thực hiện mô hình chính quyền đô thị, đặc biệt là chưa có biện pháp hữu hiệu thực hiện có kết quả cao các nội dung kiến nghị sau giám sát. Việc tổng hợp trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri ở một số địa phương còn chậm. Công tác chỉ đạo chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động HĐND ở nhiều địa phương còn chậm, hiệu quả chưa cao, chưa xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông theo chỉ đạo của UBTVQH…

Năm 2024 được xác định là năm tăng tốc, bứt phá thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, có ý nghĩa quan trọng đối với việc hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch đã được đề ra, trong bối cảnh tình hình thế giới bất định và khó lường. Với phương châm: Lập pháp chủ động, giám sát hiệu quả, quyết sách kịp thời, bứt phá phát triển , trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội với quyết tâm cao. HĐND các tỉnh, thành cũng đã ban hành các nghị quyết theo luật định.

Nhấn mạnh nội dung này, Trưởng Ban Công tác đại biểu nêu rõ: Trên cơ sở những kết quả và bài học kinh nghiệm từ đầu nhiệm kỳ đến nay, UBTVQH đề nghị HĐND các tỉnh, thành cần nỗ lực cao hơn nữa, trách nhiệm lớn hơn, hành động quyết liệt hơn nữa, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, chủ động thích ứng, linh hoạt, tích cực đổi mới, sáng tạo để phát triển nhanh và bền vững; chuẩn bị tốt nhân sự Đại hội đảng bộ các cấp; bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, theo hướng: Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND.

Cụ thể, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc, chấp hành nghiêm túc, thể chế hóa đồng bộ, giám sát quyết liệt, thực hiện hiệu quả, thực chất Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, 6 nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 6 vùng đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, các nghị quyết của Quốc hội của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành và các quy định của pháp luật bảo đảm đồng bộ và tổ chức thực hiện hiệu quả. Quan tâm sớm kiện toàn nhân sự Thường trực, các Ban HĐND ở một số địa phương hiện còn khuyết thiếu.

Bám sát chương trình xây dựng luật của Quốc hội để định hướng hoạt động của HĐND; tham gia đầy đủ các khảo sát, giám sát theo chương trình, kế hoạch của Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội; tham gia tích cực, hiệu quả vào việc hoàn thiện thể chế, tổ chức thực thi pháp luật ở địa phương; thực hiện tốt vấn đề phân cấp, phân quyền cho địa phương nhất là đối với các thành phố đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị.

Phát huy tinh thần trách nhiệm, vai trò trung tâm của đại biểu HĐND trên tất cả các mặt công tác để đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND như: nâng cao hơn nữa chất lượng công tác chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp, công tác thẩm tra và việc xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương, bảo đảm các chính sách được ban hành phù hợp với tình hình, yêu cầu thực tiễn, có tính khả thi, dự báo cáo. Đồng thời, xử lý kịp thời các vấn đề bất cập của địa phương nhằm huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, khơi dậy khát vọng phát triển địa phương hùng cường, thịnh vượng.

T ăng cường giám sát, khảo sát và kiểm soát quyền lực nhà nước ở địa phương, kịp thời chấn chỉnh, nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong việc chấp hành nghị quyết của HĐND; đẩy mạnh công tác đôn đốc, trả lời, xử lý dứt điểm những kiến nghị sau giám sát nhằm nâng cao hiệu quả thiết thực của hoạt động giám sát, góp phần chấn chỉnh tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tăng cường công tác thông tin, truyền thông chính sách, tạo đồng thuận cao xã hội, củng cố niềm tin trong Nhân dân…