Nhận thức được nhiệm vụ chính trị quan trọng của năm 2014 với chức năng nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật, trên cơ sở chương trình kế hoạch hoạt động của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của HĐND tỉnh; Ngay từ đầu năm, Ban KTNS đã chủ động triển khai chương trình kế hoạch hoạt động trên tất cả các lĩnh vực đựơc phân công phụ trách, ngày càng nâng cao chất lượng hiệu quả và khẳng định vai trò vị thế của Ban trong đổi mới hoạt động chung của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của hội đồng nhân dân.

    Những nội dung kết quả hoạt động nổi bật của Ban KTNS trong năm 2014 đó là:

Về giám sát chuyên đề, Ban KTNS đã tổ chức thực hiện giám sát 03 chuyên đề với khối lượng và nội dung khá sâu rộng trên lĩnh vực quản lý NSNN, Thuế-Phí: “Quản lý, sử dụng nguồn vốn một số dự án ODA, NGO trên địa bàn tỉnh; Tình hình thu nộp, quản lý và sử dụng các khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND tỉnh trên địa bàn tỉnh; Tình hình, tiến độ, kết quả triển khai thực hiện Dự án Phát triển nông nghiệp Hà Tĩnh giai đoạn 2011-2013”. Đây là những chuyên đề vừa mang tính thời sự vừa chưa được giám sát, tổng hợp báo cáo một cách toàn diện nên ngay từ đầu, Ban nhận được sự đồng thuận, đánh giá cao của Thường trực HĐND, Đại biểu HĐND, Các ban của HĐND cũng như các sở, ngành liên quan. Từ bước xây dựng kế hoạch, đề cương, Ban đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, cơ quan, đơn vị nên các nội dung đưa ra đều có tính trọng tâm, trọng điểm và lựa chọn phương pháp giám sát phù hợp.

Đồng chí Nguyễn Trí Lạc - Trưởng Ban Kinh tế và Ngân sách phát biểu tại buổi làm việc với Sở Tài chính, Cục Thuế và Kho bạc Nhà nước

Bên cạnh đó, Ban đã có nhiều đổi mới trong cách tiếp cận, khai thác tài liệu từ đối tượng giám sát, lựa chọn sử dụng đội ngũ cán bộ từ các sở chuyên ngành tham gia giám sát, ngoài ra trưng cầu ý kiến các chuyên gia do đó chất lượng giám sát được nâng lên một cách rõ rệt.... Sau giám sát, Báo cáo kết quả giám sát được thảo luận kỹ, lấy ý kiến nhiều lần, ngắn gọn, rõ ràng về nội dung, nhất là các vấn đề trọng tâm cần kiến nghị với Trung ương, HĐND, UBND tỉnh, các sở ban ngành và các cơ quan, đơn vị quan tâm chỉ đạo để khắc phục các tồn tại, hạn chế. Vì vậy khi trình Kỳ họp được đại biểu đồng tình và đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của nhân dân.

Về giám sát, khảo sát thường xuyên: Song song với nhiệm vụ giám sát chuyên đề, định kỳ Ban KTNS tổ chức làm việc với các Sở, ngành, cơ quan, đơn vị về thực hiện các nhiệm vụ trong quản lý điều hành ngân sách, công tác phân bổ dự toán thu, chi ngân sách nhà nước, triển khai nhiệm vụ, giải pháp thu, chi ngân sách năm 2014, công tác quản lý vốn đầu xây dựng và công tác quản lý thuế; kế hoạch phát triển KTXH năm 2015, hoạt động quản lý nhà nước về khoa học công nghệ, tài nguyên môi trường....Kết quả sau khi làm việc Ban đều có Thông báo gửi đến đơn vị được giám sát và các tổ chức, cơ quan, đơn vị liên quan về ý kiến đánh giá, nhận định cũng như kiến nghị đề xuất của Ban.

Ban Kinh tế và Ngân sách HĐND tỉnh khảo sát việc Quản lý, sử dụng nguồn vốn một số dự án ngành y tế

Về tham gia xây dựng nội dung chương trình các kỳ họp, thẩm tra Báo cáo, Đề án, Tờ trình và dự thảo Nghị quyết chuyên đề, các cơ chế chính sách phát triển KTXH. Nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương nhanh bền vững với cơ cấu kinh tế hợp lý đồng bộ, Ủy ban nhân dân tỉnh đã kiểm tra soát xét, xây dựng và trình Hội đồng nhân dân tỉnh nhiều chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp nông thôn, xây dựng nông thôn mới, khuyến khích đầu tư, tiêu thụ sản phẩm...Đây là các nội dung với khối lượng công việc lớn, phức tạp đòi hỏi sự tổng hợp, phân tích đánh giá, tính phản biện khoa học và thực tiễn cao, dựa trên các quy định của pháp luật.

Ban vừa tham gia ngay từ đầu với UBND tỉnh trong quá trình xây dựng nội dung báo cáo, dự thảo Nghị quyết và sau đó đã tiến hành thẩm tra 17 Báo cáo, Đề án, Tờ trình và dự thảo Nghị quyết trình kỳ họp. Dù số lượng văn bản nhiều nhưng với sự chủ động và tích cực, Ban KTNS đã triển khai hoạt động thẩm tra đúng trình tự, thủ tục quy định, đồng thời luôn chú trọng nâng cao chất lượng thẩm tra theo tinh thần Nghị quyết số 38/NQ-HĐND ngày 24/8/2012 của HĐND tỉnh. Kết quả thẩm tra của Ban là cơ sở để đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh thảo luận và quyết định.

Nội dung thẩm tra của Ban tập trung vào các vấn đề như: Quy trình, thủ tục xây dựng dự thảo văn bản; Sự phù hợp giữa nội dung Tờ trình với dự thảo Nghị quyết; Tính cấp thiết và thẩm quyền ban hành; Tính khoa học và tính thống nhất với hệ thống văn bản qui phạm pháp luật; Sự phù hợp với đường lối chủ trương của Đảng, nhà nước và tình hình điều kiện thực tế của địa phương cơ sở; Thời điểm có hiệu lực và tính khả thi của Nghị quyết;...Đối với những nội dung trong quá trình thẩm tra còn nhiều ý kiến đa chiều thì Ban ghi nhận, làm rõ và báo cáo tại kỳ họp để đại biểu có căn cứ thảo luận và quyết định.

Nhìn chung, các Nghị quyết được ban hành có chất lượng ngày càng được nâng cao, trước hết là nhờ sự chuẩn bị công phu, chu đáo của các cơ quan soạn thảo cùng sự tham gia phối hợp ngay từ đầu của Ban. Tuy vậy, trong quá trình chuẩn bị, một số ít đơn vị vẫn phối hợp chưa tốt, chuẩn bị chưa kỹ, chưa cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan, chưa tiếp thu ý kiến phản biện của Ban nên chất lượng một số Tờ trình và Nghị quyết chưa cao nhất là đối với một số nội dung đề án không có trong chương trình ban hành nghị quyết chuyên đề từ đầu năm.

Đối với các Báo cáo, Tờ trình của UBND tỉnh mang tính chất định kỳ, thường xuyên như: Kế hoạch phát triển kinh tế - Xã hội; Dự toán và phân bổ dự toán thu, chi NSNN; Báo cáo Quyết toán NSĐP; Bảng giá các loại đất, hàng năm và năm năm … đã được Ban chủ động thu thập thông tin, tổ chức giám sát, khảo sát, làm việc với các ngành, địa phương để có cơ sở thẩm tra ngay từ khi Nghị quyết của HĐND tỉnh có hiệu lực và UBND tỉnh Quyết định triển khai thực hiện.

Về thẩm tra, giám sát giữa hai kỳ họp: Cùng với việc thực hiện chức năng giám sát, thẩm tra theo chương trình công tác và phục vụ các kỳ họp của HĐND tỉnh, giữa hai kỳ họp theo sự phân công của Thường trực HĐND, Ban KTNS đã thẩm tra, giám sát giúp Thường trực HĐND tỉnh giải quyết những vấn đề phát sinh về lĩnh vực kinh tế, thu chi và điều hành ngân sách, công tác đầu tư xây dựng cơ bản, khoa học công nghệ, tài nguyên và môi trường... thuộc thẩm quyền của Thường trực HĐND tỉnh theo đề nghị của UBND tỉnh. Đây là hoạt động hết sức quan trọng, vừa đảm bảo tính tuân thủ pháp luật, vừa đảm bảo tính thực tiễn cũng như yêu cầu kịp thời xử lý trong quá trình điều hành của UBND tỉnh. Trong năm, Ban đã thẩm tra 30 văn bản, giúp Thường trực HĐND tỉnh cho ý kiến kịp thời, chính xác để UBND tỉnh có căn cứ ban hành quyết định trong điều hành, tăng cường và nâng cao công tác quản lý, chấp hành chế độ chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước và các Nghị quyết của HĐND tỉnh.

Bên cạnh những thuận lợi, hoạt động của Ban trong năm vẫn gặp những khó khăn cả về khách quan và chủ quan, cần được quan tâm khắc phục trong thời gian tới, đó là: Lực lượng và năng lực chuyên môn của thành viên tham gia giám sát còn hạn chế, cán bộ làm công tác chuyên môn giúp Hội đồng nhân dân ít, số lượng đại biểu HĐND chuyên trách về Tài chính - Ngân sách còn rất mỏng so với khối lượng công việc phải thẩm tra, giám sát; Nội dung giám sát thường liên quan đến nhiều cơ chế chính sách và các quy định pháp luật trên tất cả các lĩnh vực kinh tế- xã hội, đời sống dân sinh và thường xuyên được điều chỉnh bổ sung. Việc thực hiện kiến nghị sau giám sát của các cơ quan chức năng có lúc có nơi chưa kịp thời, chưa dứt điểm như việc ban hành các đề án, cơ chế, chính sách, qui hoạch phát triển kinh tế một số ngành lĩnh vực chưa xác định được khả năng cân đối ngân sách, thẩm quyền quyết định, vấn đề về thẩm quyền ban hành qui định tỷ lệ tiết kiệm trong đấu thầu hạn chế và chỉ định thầu, hiệu quả và tình hình quản lý nguồn lực tiết kiệm…

Qua một năm nhìn lại, dù còn nhiều hạn chế, thách thức  nhưng hoạt động giám sát, thẩm tra của Ban Kinh tế - Ngân sách đã đạt được được những kết quả khá toàn diện, là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND, UBND và nâng cao năng lực quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội của bộ máy chính quyền địa phương, là một trong những yếu tố góp phần khẳng định vị thế, vai trò của Ban Kinh tế ngân sách, cũng như của Thường trực HĐND, các ban của HĐND nói chung./.