Trước kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đã tiến hành giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế trên địa bàn Hà Tĩnh. Đoàn đã tiến hành làm việc  tại 7 đơn vị: sở Y tế, Bệnh viện đa khoa tỉnh, Bảo hiểm xã hội tỉnh, Bảo hiểm xã hội và bệnh viện của 2 huyện Kỳ Anh, Nghi Xuân. Qua giám sát Đoàn cũng đã ghi nhận những nỗ lực, cố gắng của các ngành trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế giai đoạn 2009 - 2012 và những bất cập, hạn chế, khó khăn, vướng mắc của các chính sách, pháp luật khi đưa vào thực tế cuộc sống cần được sửa đổi, bổ sung.

Sau 3 năm tổ chức thực hiện, Luật Bảo hiểm y tế đã từng bước đi vào cuộc sống, khẳng định tính đúng đắn và phù hợp trong lựa chọn chính sách tài chính y tế thông qua bảo hiểm y tế. Những quy định của Luật đã tác động đến nhiều mặt của đời sống kinh tế, xã hội và mọi tầng lớp nhân dân. Đặc biệt, đã góp phần tạo nên sự công bằng trong chăm sóc sức khỏe, nhất là với nhóm đối tượng người nghèo, cận nghèo và trẻ em dưới 6 tuổi. Những quy định của Luật BHYT cơ bản đã khắc phục những tồn tại, bất cập trong thực hiện chính sách BHYT trước đây. Chất lượng của các dịch vụ y tế đã dần dần được cải thiện, quyền lợi của người có thẻ BHYT ngày càng được bảo đảm tốt hơn. Chính sách, pháp luật BHYT đã góp phần quan trọng làm thay đổi nhận thức của người dân trong việc lựa chọn các giải pháp tài chính để chăm lo sức khỏe của bản thân. Ngoài các đối tượng mua thẻ bắt buộc Chính phủ đã có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ các đối tượng mua bảo hiểm Y tế, như các hộ cận nghèo, ngành bảo hiểm xã hội cũng phối hợp tuyên truyền, vận động nên tỷ lệ bao phủ thẻ bảo hiểm Y tế ở tỉnh ta năm 2012 đạt 63%. Sau khi có danh sách tham gia BHYT, cơ quan BHXH tiến hành kiểm tra, rà soát, in thẻ và chuyển đến cho các đơn vị quản lý đối tượng để cấp thẻ. Hàng năm, cơ quan BHXH tỉnh phối hợp với sở Y tế xác định các cơ sở khám, chữa bệnh đủ điều kiện để BHXH tỉnh ký hợp đồng khám, chữa bệnh thông qua thẻ BHYT. Năm 2010 ký hợp đồng với 27 cơ sở (06 tuyến tỉnh, 14 tuyến huyện, 07 phòng khám đa khoa), triển khai khám chữa bệnh BHYT tại 194/261 trạm y tế cấp xã;  năm 2011 ký hợp đồng với 23 cơ sở (06 tuyến tỉnh, 14 tuyến huyện, 03 phòng khám đa khoa, triển khai ở 149/261 trạm y tế cấp xã; 2012 ký hợp đồng với 23 cơ sở và triển khai tại 185/261 trạm y tế cấp xã. Việc mở rộng khám, chữa bệnh BHYT về trạm y tế cấp xã đã tạo điều kiện thuận lợi cho người có thẻ được chăm sóc sức khoẻ ban đầu và khám, chữa bệnh gần nơi cư trú. Công tác quản lý nhà nước nói chung, nhất là công tác thanh tra, phát hiện, xử lý vi phạm, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực BHYT thường xuyên được các cấp, các ngành quan tâm. Công tác giám định BHYT được thực hiện đúng theo quy trình, đã được tăng cường từ khu vực đón tiếp bệnh nhân đến các khoa, phòng trong bệnh viện, phòng khám khu vực và trạm y tế cấp xã. Kể từ năm 2010 BHXH tỉnh đã tiến hành phân cấp quản lý quỹ cho 12/12 huyện, thành phố, thị xã, sau khi phân cấp BHXH tuyến huyện đã nêu cao ý thức, trách nhiệm trong việc quản lý quỹ khám, chữa bệnh BHYT…

Tuy nhiên quá trình thực hiện Luật BHYT đang gặp phải một số khó khăn, vướng mắc, bất cập cần phải tháo gỡ: chưa có quy định về cấp thẻ BHYT cho người cao tuổi đang hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng; quy định 25 nhóm đối tượng tham gia BHYT là quá rộng, nhiều đối tượng trùng lắp và được mua ở nhiều nơi nên khó soát lại sự trùng lắp thẻ, có người được cấp 3 - 4 giấy thất thoát phát sinh, quy định khám chữa bệnh trái tuyến, vượt tuyến chưa chặt chẽ; mức chi phí các kỷ thuật áp dụng thanh toán trực tiếp tại bệnh viện hạng 1 ở Trung ương là quá cao so với bệnh viện hạng 1 ở các địa phương; người nghèo, thân nhân liệt sỹ, đối tượng bảo trợ xã hội gặp nhiều khó khăn khi thực hiện cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh BHYT; Luật BHYT và các văn bản hướng dẫn không quy định thời hạn trẻ em dưới 6 tuổi sử dụng các giấy tờ thay thế thẻ BHYT để khám, chữa bệnh như giấy khai sinh, giấy chứng sinh nên gây khó khăn trong công tác quản lý đối tượng, quản lý nguồn quỹ; quy định thực hiện thanh toán theo định suất bộc lộ những bất cập về cách tính suất phí, điều chỉnh suất phí giữa các khu vực, các loại hình khám, chữa bệnh… Trong việc tổ chức thực hiện, diện bao phủ BHYT còn thấp, số người tham gia mới đạt 63% dân số, số người tham gia hàng năm tăng không cao; chất lượng khám, chữa bệnh BHYT tại các cơ sở y tế trong tỉnh chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu của người tham gia BHYT khi đến khám, chữa bệnh; số bệnh nhân khám, chữa bệnh vượt tuyến, trái tuyến có xu hướng ngày càng tăng; tình trạng  lạm dụng quỹ khám, chữa bệnh BHYT từ phía cơ sở y tế và đối tượng có thẻ BHYT vẫn còn xẩy ra, nguy cơ vượt quỹ BHYT vẫn còn tiềm ẩn lớn; chất lượng giám định BHYT tại một số cơ sở khám, chữa bệnh  chưa cao; việc kiểm tra, đánh giá tính hợp lý trong chỉ định chuyên môn còn gặp nhiều khó khăn, chưa phát hiện, từ chối thanh toán những khoản chi bất hợp lý hoặc không đúng quy định; công tác thống kê, tổng hợp chi phí khám, chữa bệnh BHYT còn thiếu kịp thời; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giám định BHYT còn nhiều hạn chế; công tác tuyên truyền chính sách, pháp luật vệ BHYT chưa được quan tâm đúng mức…

Để thực hiện tốt các chính sách, pháp luật về BHYT trong thời gian tới Đoàn ĐBQH đã đưa ra các kiến nghị: Đối với Quốc hội, Chính phủ cần sớm sửa đổi Luật BHYT và các quy định pháp luật có liên quan các nội dung: Quy định lại mức hưởng của người nghèo, thân nhân liệt sỹ, đối tượng bảo trợ xã hội để họ được hưởng 100% chi phí khám, chữa bệnh; bổ sung quy định về cấp thẻ BHYT cho người cao tuổi đang hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng; quy định rõ điều kiện tham gia BHYT tự nguyện để tránh tình trạng lạm dụng như hiện nay; có chế tài cụ thể để xử lý các hành vi thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện cấp thẻ BHYT; bỏ cơ chế khám, chữa bệnh vượt tuyến, trái tuyến; điều chỉnh lại phương thức thanh toán theo định suất; sửa đổi, bổ sung điều 40 của Luật BHYT; nâng mức xử phạt hành chính theo Nghị định 92/2011, ngày 17/10/2011 của Thủ tướng Chính phủ, vì mức xử phạt hiện tại còn thấp, chưa đủ sức răn đe các tổ chức, cá nhân vi phạm... Đối với HĐND và UBND tỉnh, cần tiếp tục tuyên truyền, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị   quyết 21, ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH và BHYT giai đoạn 2012 - 2020; quan tâm ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, đào tạo nguồn nhân lực cho tuyến y tế cơ sở; tăng mức hỗ trợ đóng BHYT từ nguồn ngân sách các cấp, huy động sự hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân với nhóm đối tượng cận nghèo, học sinh, sinh viên; xây dựng phương án xử lý dứt điểm tình trạng nợ tồn đọng BHYT của ngân sách từ năm 2007 đến nay