Bên cạnh đó, qua thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp, Ban Pháp chế HĐND tỉnh đề nghị cần quan tâm thêm về một số vấn đề sau:

Công tác đấu tranh, phòng chống và xử lý tội phạm: Công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố; tạm giam, tạm giữ, đình chỉ điều tra, tạm đình chỉ điều tra, phục hồi điều tra… cơ bản đảm bảo căn cứ theo quy định. Công tác chấp hành pháp luật về điều tra, bắt giam, giữ được thực hiện cơ bản đảm bảo đúng người, đúng tội có căn cứ, đúng quy định. Tội phạm về trật tự xã hội cơ bản được kiềm chế. Kết quả điều tra, khám phá chung đạt tỷ lệ 94,5%, trong đó án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 95,1%, vượt một số chỉ tiêu Nghị quyết 96/2019/QH14 của Quốc hội đề ra.

Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh Nguyễn Thị Nhuần báo cáo

Tình hình cháy nổ và tai nạn giao thông được kiềm chế, không để xảy ra tai nạn giao thông đường sắt, đường thủy nội địa. Tổ công tác thành lập theo Kế hoạch 256 nhằm phối hợp lực lượng tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông, trật tự công cộng và các loại tội phạm, vi phạm pháp luật khác trên tuyến giao thông và Kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề “Người điều khiển phương tiện trên đường mà trong cơ thể có chất ma túy, vi phạm nồng độ cồn”; “vi phạm tốc độ” mới được thành lập nhưng bước đầu hoạt động có hiệu quả.

Tuy nhiên, trong lĩnh vực này vẫn còn một số hạn chế, đó là: Cơ quan điều tra không thụ lý nguồn tin về tội phạm (02 nguồn tin), chậm chuyển biên bản, tài liệu điều tra cho Viện Kiểm sát (07 biên bản, tài liệu). Viện Kiểm sát nhân dân hai cấp đã yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố 16 vụ 19 bị can, thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố 10 vụ 8 bị can; quyết định hủy bỏ 1 quyết định tạm giữ và 1 quyết định khởi tố bị can; không phê chuẩn 1 Lệnh bắt bị can để tạm giam.

Công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân: Công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân được quan tâm. Ủy ban nhân dân tỉnh và các cơ quan chức năng kịp thời giải quyết các vụ việc mới phát sinh, rà soát xử lý các vụ việc tồn đọng, hạn chế tối đa tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp. Một số vụ việc khiếu nại tồn đọng, phức tạp, kéo dài đã được tập trung chỉ đạo giải quyết. Tổ chức tốt việc tiếp công dân định kỳ của Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh tại trụ sở tiếp dân của tỉnh, mang lại hiệu quả thiết thực.

Tuy vậy, công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân vẫn còn một số hạn chế, tồn tại: một số vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác quản lý đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng qua các thời kỳ đến nay chưa được giải quyết dứt điểm; công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ở một số đơn vị, địa phương chưa được quan tâm đúng mức; vai trò trách nhiệm của người đứng đầu trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa rõ nét, chưa chủ động trong nắm bắt tình hình, dự báo, xử lý kịp thời các vụ việc ngay từ khi mới phát sinh…

Công tác kiểm sát và thực hành quyền công tố: Trong năm 2022, công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp từ giai đoạn xử lý tin báo, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử cho đến thi hành án và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp cơ bản đạt kết quả tốt. Chất lượng kiểm sát hoạt động tư pháp tiếp tục chuyển biến tích cực.

Về kiểm sát hoạt động tư pháp trong lĩnh vực hình sự, Viện Kiểm sát nhân dân hai cấp đã thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết 1.197 nguồn tin về tội phạm (tăng 20,5% so với cùng kỳ). Cơ quan chức năng đã giải quyết 1.096 tin (trong đó, khởi tố 884 tin, đạt tỷ lệ 80,6%). Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra 1.033 vụ 2.056 bị can (tăng 9,3% số vụ và 22,7% số bị can). Cơ quan điều tra đã giải quyết 833 vụ 1.605 bị can (trong đó, kết thúc điều tra, đề nghị truy tố 776 vụ 1.569 bị can). Viện Kiểm sát nhân dân đã giải quyết 776 vụ 1.581 bị can trên tổng số 776 vụ 1.581 bị can thụ lý, đạt tỷ lệ 100% (vượt 5%), tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, đúng tội danh đạt 100%. Thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử 878 vụ 1.814 bị cáo sơ thẩm và 200 vụ 316 bị cáo phúc thẩm.

Về kiểm sát hoạt động tư pháp khác, chất lượng công tác kiểm sát hoạt động tư pháp, các nhiệm vụ xây dựng ngành và nhiệm vụ liên quan khác thuộc trách nhiệm của ngành chuyển biến tốt. Viện Kiểm sát ban hành 27 kiến nghị đối với các cơ quan có thẩm quyền thực hiện các biện pháp phòng ngừa vi phạm pháp luật (trong đó, có 9 kiến nghị đối với Chủ tịch UBND cấp huyện về phòng ngừa vi phạm trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai).

Tuy vậy, trong thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp còn một số hạn chế, đó là: Tòa án trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung 05 vụ/18 bị cáo (chiếm tỷ lệ 0,3% - tỷ lệ của Ngành quy định ≤ 3%). Những vi phạm về chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan điều tra, Tòa án, Thi hành án lặp đi lặp lại trong nhiều năm, mặc dù đã được Viện Kiểm sát kiến nghị nhiều lần nhưng các ngành vẫn chưa có giải pháp đủ mạnh để khắc phục.

Công tác xét xử và thi hành án hình sự: Năm 2022, Tòa án nhân dân hai cấp thực hiện việc giải quyết, xét xử và ra các quyết định, bản án cơ bản đảm bảo các quy định của pháp luật. Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa, xét xử vụ án điểm được quan tâm. Hình phạt áp dụng cơ bản tương xứng với tính chất, mức độ, nhân thân, hành vi phạm tội. Trong năm, Toà án hai cấp đã thụ lý, giải quyết 3.603/ 4.053 vụ, việc, đạt tỷ lệ 88,9%; tăng 832 vụ, việc (25,8%) so với năm 2021.Việc lập hồ sơ và ra quyết định thi hành án phạt tù được thực hiện theo quy định. Các trường hợp hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ thi hành án; giảm một phần thời hạn chấp hành hình phạt tù, tha tù trước thời hạn có căn cứ và cơ bản đảm bảo các quy định của pháp luật.

Tuy vậy, công tác xét xử và thi hành án hình sự vẫn còn một số hạn chế: tỷ lệ hủy, sửa án do nguyên nhân chủ quan vẫn chiếm 0,36%, thấp hơn 1,14% so với chỉ tiêu của Quốc hội (hủy 07 vụ, sửa 06 vụ). Một số vụ án Tòa án áp dụng căn cứ pháp luật để giải quyết vụ án không đầy đủ, không chính xác; cải, sửa án không có căn cứ, không nghiêm minh. Vẫn còn tình trạng chậm chuyển giao bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật cho Cơ quan Thi hành án dân sự.

Công tác thi hành án dân: Số vụ việc thi hành xong là 3.326 việc, đạt tỉ lệ 89,41%; Kết quả thi hành về tiền xong 127,5 tỷ đồng, tăng 13 tỷ đồng. Tuy có nhiều cố gắng nhưng công tác thi hành án dân sự còn một số khó khăn, hạn chế: số việc và tiền chuyển kỳ sau giải quyết còn tương đối lớn. Vẫn còn tình trạng Cơ quan Thi hành án dân sự chậm ra quyết định thi hành án, chậm tổ chức cưỡng chế thi hành án; một số vụ, việc phân loại việc chưa có điều kiện thi hành án không chính xác, áp dụng điều luật làm căn cứ ban hành quyết định về thi hành án không chính xác, không đầy đủ. Các vụ việc về kinh tế, tham nhũng hàng năm không nhiều, nhưng kết quả thi hành án đạt hiệu quả thấp, chưa có nhiều giải pháp tích cực để giải quyết loại vụ việc này.

Trên cơ sở nhận định, đánh giá một số nội dung trọng tâm, Ban Pháp chế Hội đồng nhân dân tỉnh kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh và các cơ quan tư pháp thực hiện tốt một số nội dung sau:

Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở ngành và chính quyền các cấp tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tư pháp, căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của địa phương, đưa ra những dự báo, giải pháp thực hiện hiệu quả công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong năm 2023, trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm như: công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác giải quyết đơn thư khiếu nai, tố cáo của công dân; tiếp tục phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh phòng trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Nghiêm túc tiếp thu và khắc phục các kiến nghị phòng ngừa vi phạm của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, nhất là các kiến nghị phòng ngừa vi phạm trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai.

Nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, công tác tiếp công dân, giải quyết và chỉ đạo giải quyết khiếu nại, tố cáo; đôn đốc đẩy nhanh tiến độ giải quyết và tổ chức thực hiện các kết luận sau thanh tra, quyết định giải quyết khiếu nại; thông báo kết luận giải quyết tố cáo đã có hiệu lực pháp luật. Chỉ đạo rà soát các vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân còn tồn đọng, có kế hoạch cụ thể để giải quyết dứt điểm, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người dân, góp phần ổn định tình hình.

Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng để giải quyết các vụ án trọng điểm, phức tạp. Tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan trong việc lựa chọn các vụ án hình sự để xét xử rút kinh nghiệm. Tăng cường thực hiện hiệu quả công tác quản lý điều hành thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số bao gồm cả số hóa hồ sơ vụ án, quản lý tốt cán bộ ngành; chủ động phối hợp với chính quyền các cấp trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

Tòa án nhân dân tỉnh đẩy nhanh tiếp độ và tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử. Tập trung khắc phục có hiệu quả việc chậm xử lý đơn khởi kiện, án quá hạn. Tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Pháp lệnh xử phạt hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thi hành án dân sự để rà soát các bản án dân sự chưa thi hành do án tuyên không rõ, cần giải thích, đính chính. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa cơ sở vật chất phục vụ hoạt động của Tòa án.

Cục Thi hành án dân sự tỉnh tập trung rà soát, xây dựng kế hoạch và có phương án cụ thể để tổ chức thi hành các vụ việc có điều kiện, nhất là các vụ việc có giá trị lớn, các vụ việc thi hành cho các tổ chức tín dụng, đẩy nhanh việc giao tài sản trong các vụ việc đấu giá thành. Kịp thời ban hành các văn bản kiến nghị cơ quan, người có thẩm quyền xử lý trách nhiệm đối với người phải thi hành án nhưng chậm thi hành án, nhất là các bản án còn tồn đọng.

Ngoài ra, đề nghị các cơ quan tư pháp trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử cần tăng cường áp dụng các biện pháp kê biên, phong tỏa tài sản nhằm đảm bảo cho công tác thi hành án.