Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh trợ giúp tại xã Sơn Thịnh, Hương Sơn. (Ảnh tư liệu)

Tại Hà Tĩnh, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước được thành lập từ năm 1998. Từ khi thành lập đến nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Hà Tĩnh đã vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức; tích cực nỗ lực, phấn đấu và đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận, khẳng định được vị trí, vai trò trong hệ thống chính trị, góp phần đảm bảo quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật.

Trong công tác TGPL, quyền con người, quyền công dân được đảm bảo thông qua việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người được TGPL với hình thức đa dạng, phù hợp từng đối tượng, vụ việc cụ thể. Bám sát các hoạt động của các cơ  quan tư pháp, ngay khi có vụ việc, vụ án mới được thụ lý liên quan đến người có công với cách mạng, người yếu thế bị tố giác, kiến nghị khởi tố, bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, tạm giữ… các Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư có mặt ngay và tiến hành thực hiện TGPL để bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ…

Trợ giúp viên pháp lý phát tờ gấp, tài liệu pháp luật miễn phí cho người dân. (Ảnh tư liệu)

Tính từ năm 2007 đến nay, Trung tâm TGPL đã thực hiện 3.092 vụ việc tham gia tố tụng miễn phí cho người được TGPL. Chất lượng vụ việc TGPL ngày càng được nâng cao. Thể hiện rõ nhất là một số vụ án Hình sự, khi có các ý kiến tranh tụng cũng như kiến nghị, đề xuất của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư thực hiện TGPL thì Tòa án đã chấp nhận xem xét và giảm hình phạt tù, được hưởng án treo hoặc cải tạo không giam giữ. Đối với các vụ án Dân sự, Hành chính, việc tham gia của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư đã bảo đảm tính khách quan trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử và bảo vệ thành công quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng. Sự tham gia của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư thực hiện TGPL trong quá trình giải quyết vụ án đã góp phần đảm bảo người được TGPL bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định, đảm bảo công bằng, công khai, nghiêm túc, công lý được thực thi trên thực tế, tránh oan sai.

Bên cạnh đó, để giúp người dân nắm bắt được các quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân, Trung tâm đã thực hiện truyền thông về TGPL, tư vấn pháp luật bằng nhiều hình thức thiết thực, hiệu quả. Từ năm 2007 đến nay, đã tổ chức được hơn 1.157 cuộc truyền thông về TGPL, tư vấn pháp luật tại cơ sở với hơn 85.790 lượt người tham gia. Tư vấn miễn phí 22.354 vụ việc cho các đối tượng người có công với cách mạng, trẻ em, người nghèo, người khuyết tật, người khó khăn về tài chính. Tổ chức biên soạn, in ấn hơn 278.000 tờ gấp, tài liệu pháp luật để phát miễn phí cho người dân tại các buổi truyền thông…

Từ những hoạt động TGPL trong tố tụng, đại diện ngoài tố tụng, truyền thông về TGPL, tư vấn pháp luật tại trụ sở và cơ sở đơn vị đã thấy được những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong một số quy định của pháp luật và thực tiễn, trăn trở, băn khoăn của người dân, chính quyền địa phương, từ đó, đã có nhiều kiến nghị, đề xuất hoàn thiện thể chế. Đặc biệt, Trung tâm đã có nhiều góp ý gửi đến các cơ quan có thẩm quyền trong việc sửa đổi, bổ sung một số luật như: Luật trợ giúp pháp lý 2017, Bộ luật Hình sự, Bộ luật tố tụng Hình sự, Bộ luật Dân sự…

Thời gian tới, Trung tâm Trợ giúp Pháp lý tỉnh tiếp tục đẩy mạnh TGPL tại các địa bàn trọng điểm về an ninh trật tự, xây dựng nông thôn mới, các địa bàn có khó khăn về kinh tế, vùng sâu, vùng xa .

Tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới Trung tâm TGPL của tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường hoạt động tư vấn tại trụ sở Trung tâm, chú trọng hình thức tư vấn tiền tố tụng, tư vấn những nội dung pháp luật cần thiết liên quan trực tiếp đến đời sống người dân, phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, phục vụ tốt công tác quản lý Nhà nước tại địa phương.

Đẩy mạnh tổ chức các đợt TGPL, tư vấn kịp thời, có hiệu quả các vụ việc TGPL tại cơ sở, ưu tiên các địa bàn trọng điểm về an ninh trật tự, xây dựng nông thôn mới, các địa bàn có khó khăn về kinh tế, vùng sâu, vùng xa, chú trọng tư vấn các lĩnh vực pháp luật mới, pháp luật đất đai, dân sự, hôn nhân và gia đình, chính sách người có công với cách mạng, chính sách xóa đói, giảm nghèo, an sinh xã hội, khiếu nại, tố cáo, hòa giải cơ sở…

Nâng cao chất lượng các hoạt động TGPL trong tố tụng, đổi mới hoạt động tranh tụng đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp. Đảm bảo 100% người thuộc diện được TGPL có yêu cầu đều có Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư thực hiện TGPL tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

Tiếp tục tổ chức truyền thông giới thiệu về nội dung cơ bản của Luật TGPL năm 2017 và các văn bản pháp luật thiết yếu trên các phương tiện thông tin đại chúng. Chú trọng truyền thông về quyền và nghĩa vụ của người được TGPL, người thực hiện TGPL, tổ chức TGPL để nâng cao hiểu biết của cán bộ, người dân và các đối tượng được TGPL về hoạt động TGPL. Xây dựng tờ gấp, tài liệu pháp luật, tờ thông tin về TGPL, lắp đặt bảng thông tin, hộp tin. Nâng cấp đường dây nóng thông minh, thân thiện với người dân; định kỳ bố trí cán bộ trực tiếp nhận các thông tin của người dân và giải đáp các vướng mắc về pháp luật. Tham mưu, hướng dẫn thực hiện các quy định về TGPL trong hoạt động tố tụng theo quy định của Luật TGPL năm 2017. Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 26/9/2018 về phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng trên địa bàn tỉnh.

Nâng cao năng lực cho đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư ký hợp đồng thực hiện TGPL. Tổ chức tập huấn trực tuyến, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ và kỹ năng TGPL cho đội ngũ người thực hiện TGPL. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động TGPL, triển khai áp dụng hệ thống quản lý hoạt động TGPL.

Tiếp tục triển khai thực hiện TGPL cho công nhân và Nhân dân lao động tại khu kinh tế Vũng Áng. Đảm bảo các hoạt động TGPL cho công nhân và Nhân dân lao động tại Khu kinh tế Vũng Áng; bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của công nhân và Nhân dân, ổn định trật tự an toàn xã hội, hạn chế vi phạm pháp luật, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Có thể khẳng định rằng, Công tác TGPL có vai trò rất quan trọng và đã thực sự hiện hữu trong đời sống kinh tế - xã hội, pháp lý của người dân tỉnh nhà, khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người yếu thế trong xã hội, góp phần đảm bảo quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật./.