Những năm qua, sản xuất công nghiệp ở Hà Tĩnh có bước phát triển tích cực, các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp được hình thành, từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, thu hút đầu tư và tạo việc làm cho người lao động (NLĐ) trong và ngoài tỉnh. Tuy vậy, quan hệ lao động tại các KCN cũng rất phức tạp, chịu sự liên quan của nhiều yếu tố. Trong đó có yếu tố liên quan đến đặc điểm, điều kiện sống và làm việc của người lao động.

Liên đoàn Lao động tỉnh thăm và động viên CNLĐ sản xuất đầu năm tại Công ty TNHH Vinatex Hồng Lĩnh

Tại các KCN trên địa bàn tỉnh hiện nay đã có 156 dự án và hơn 800 doanh nghiệp (DN) đăng ký kinh doanh hoạt động, giải quyết việc làm ổn định cho trên 12.000 lao động, trong đó lao động Hà Tĩnh chiếm trên 7.000 người. Công nhân lao động (CNLĐ) làm việc tại các KCN trên địa bàn tỉnh hầu hết đều xuất thân từ nông thôn, trình độ chuyên môn, kỹ thuật ở mức thấp... và đặc biệt là chưa quen với tác phong công nghiệp. Đây là một trong những nguyên nhân phát sinh mâu thuẫn trong quan hệ lao động. Sự phát triển công nghiệp ở tỉnh ta đồng nghĩa với sự gia tăng số lượng CNLĐ đã tạo áp lực lớn và những hệ quả trong đời sống văn hóa - xã hội ở các KCN. Lao động đang làm việc tại các KCN là một bộ phận quan trọng trong đội ngũ CNLĐ đang làm việc trong các DN ở tỉnh ta hiện nay. Tuy nhiên, họ đã và đang đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những bất cập trong các vấn đề môi trường lao động, chế độ bảo hộ, bảo hiểm, tiền lương, thu nhập, đời sống văn hóa tinh thần, điều kiện chăm sóc con, sức khỏe sinh sản... Sự tập trung nhiều CNLĐ tại KKT Vũng Áng, mật độ lao động ngoại tỉnh cao khiến các dịch vụ xã hội như nhà ở, trường học, cơ sở y tế,... trở nên thiếu, quá tải. Các khu nhà trọ trong dân cư không đảm bảo an toàn vệ sinh, an ninh trật tự... Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng để phục vụ nhu cầu văn hóa tinh thần của NLĐ vẫn chưa được quan tâm. Việc thỏa mãn nhu cầu sống tối thiểu càng trở nên khó khăn đối với NLĐ khi mà thu nhập của đa số họ còn thấp... Chính bởi thu nhập, điều kiện sống thấp khiến cho NLĐ chưa xác định gắn bó lâu dài với doanh nghiệp tại các KCN. Việc NLĐ “không mặn mà” với công việc cũng khiến tính tập thể bị hạn chế và hành động của NLĐ theo xu hướng cá nhân, tự phát.

Thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 28/01/2008 Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 6 (khóa X) về “Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước” và Nghị quyết số 06-NQ/TU, ngày 24/9 /2013 BCH Đảng bộ tỉnh (khóa XVII) về “Xây dựng đội ngũ công nhân và tổ chức Công đoàn Hà Tĩnh đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, thời gian qua, các cấp Công đoàn toàn tỉnh đã quan tâm xây dựng đội ngũ CNLĐ, đoàn viên Công đoàn tỉnh nhà ngày càng lớn mạnh, xứng đáng là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong sự nghiệp đổi mới.

Trước hết, tổ chức Công đoàn đã thực sự khẳng định là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân, đại diện của người lao động; đã thường xuyên quan tâm, chăm lo đời sống, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ, đặc biệt là CNLĐ tại các KCN. Thực hiện Kết luận số 77 của Ban Bí thư, chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam và Thông tri số 03 của Thường trực Tỉnh ủy, để đem lại lợi ích thiết thực cho NLĐ, kể từ năm 2012, các cấp công đoàn toàn tỉnh đã quan tâm tổ chức “Tháng Công nhân”, “Tết Sum vầy”, “Tết Lao động”, đã tổ chức thăm hỏi, động viên, trao hàng chục ngàn suất quà, hàng trăm nhà “Mái ấm Công đoàn”, bố trí hàng chục chuyến xe đưa đón công nhân ở xa về quê ăn Tết, khám sức khỏe định kỳ cho hàng chục ngàn CNLĐ, quan tâm nâng cao chất lượng bữa ăn ca... Phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật lao động tại các DN; phối hợp tổ chức diễn đàn “Nghe công nhân nói - Nói công nhân nghe”, tổ chức đối thoại với Chủ doanh nghiệp tại nơi làm việc, đối thoại với các cấp chính quyền... thông qua việc tổ chức các hoạt động này người sử dụng lao động, cấp ủy, chính quyền và tổ chức Công đoàn các cấp đã bảo đảm tốt hơn lợi ích thiết thực cho đoàn viên, NLĐ tại các KCN.

Các cấp Công đoàn đã tích cực tham gia với các cấp chính quyền, chuyên môn trong xây dựng cơ chế, chính sách, nội quy, quy chế liên quan đến DN và NLĐ. Liên đoàn Lao động tỉnh phối hợp với các sở, ngành đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 70/2014 /QĐ-UBND quy định “Một số cơ chế khuyến khích, ưu đãi trong đầu tư phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh” từ đó đã có một số nhà đầu tư, doanh nghiệp triển khai các dự án làm nhà xã hội ở cho NLĐ có thu nhập thấp tại thành phố Hà Tĩnh và Khu Kinh tế Vũng Áng, góp phần làm giảm áp lực về nhu cầu nhà ở của CNVCLĐ. Tham mưu với Lãnh đạo tỉnh và Khu Kinh tế quy hoạch đất xây dựng Nhà Văn hóa công nhân nhằm phục vụ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tinh thần của CNLĐ tại Khu Kinh tế Vũng Áng.

Các cấp Công đoàn thường xuyên quan tâm giáo dục CNLĐ truyền thống của giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn. Vận động đoàn viên, CNLĐ thường xuyên học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị, học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề, kỹ năng nghề nghiệp... quan tâm đề xuất và phối hợp với DN tổ chức thi tay nghề, nâng bậc thợ cho CNLĐ. Năm năm qua, có 66,2% đoàn viên, CNLĐ được đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao tay nghề. Phong trào học tập, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp đã góp phần xây dựng đội ngũ CNLĐ tỉnh nhà đặc biệt là đội ngũ CNLĐ tại các KCN có nhận thức về chính trị đúng đắn, hiểu biết về pháp luật, chấp hành kỷ luật lao động, có tác phong công nghiệp đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, tập huấn để các DN và NLĐ tại các KCN hiểu biết và thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách về lao động. Đồng thời làm tốt công tác giám sát, kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật lao động để bảo đảm việc thực hiện nghiêm pháp luật về lao động, nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp đối với người lao động.

Mặt khác, các cấp Công đoàn Hà Tĩnh đã thực hiện có hiệu quả Chương trình “Công đoàn đồng hành cùng doanh nghiệp” trong đó tập trung phối hợp giữa Ban Chấp hành Công đoàn cơ sở với lãnh đạo DN, xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong DN, giúp DN ổn định và phát triển bền vững.

Nhằm tăng cường công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở, Ban Chấp hành Công đoàn các cấp đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, cán bộ, đảng viên, chủ DN và NLĐ của các DN trong KCN về chủ trương thành lập tổ chức Công đoàn, tổ chức Đảng, đoàn thể trong các DN, đặc biệt là khu vực ngoài Nhà nước. Chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng và thực hiện quy chế làm việc, quy chế phối hợp giữa tổ chức Đảng, đoàn thể trong các DN với chủ DN. Tham gia giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm, thu nhập, đời sống vật chất và tinh thần, đảm bảo sức khỏe, đời sống vật chất, tinh thần, an toàn lao động, vệ sinh lao động cho CNLĐ; tuyên truyền, vận động thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp trong KCN...

Người lao động là tài sản to lớn, nguồn vốn quý nhất của DN. Để doanh nghiệp phát triển ổn định, bền vững; để đất nước, quê hương phát triển, hơn ai hết việc chăm lo đời sống, bảo đảm lợi ích hợp pháp cho NLĐ là trách nhiệm của tất cả các cấp, các ngành mà trước hết của người sử dụng lao động. Với vai trò và trách nhiệm của mình, tổ chức Công đoàn Hà Tĩnh không chỉ đóng vai trò làm “cầu nối” giữa NLĐ với Đảng, Nhà nước, mà còn là người đại diện, quan tâm, chăm lo thực sự cho quyền lợi hợp pháp của giai cấp công nhân, của NLĐ.

Việc quan tâm, chăm lo đời sống và bảm đảm lợi ích hợp pháp cho CNLĐ ở các KCN trên địa bàn Hà Tĩnh cần tiếp tục nhận được sự quan tâm hơn nữa của các cấp ủy Đảng, chính quyền để NLĐ yên tâm lao động sản xuất, cống hiến, làm giàu cho quê hương, đất nước.