Trong những năm qua, công tác giám sát được Mặt trận Tổ quốc các cấp ở Hà Tĩnh chú trọng thực hiện. Thông qua hoạt động giám sát đã kịp thời phát hiện những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn, những hạn chế, yếu kém để kiến nghị, góp ý với cấp ủy, chính quyền các cấp sửa đổi, bổ sung chủ trương, chính sách cho phù hợp, từ đó, mở rộng và phát huy dân chủ, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của Nhân dân, tăng cường đồng thuận trong xã hội.

Hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc ngày càng có nhiều đổi mới, bám sát thực tiễn đời sống xã hội và đạt nhiều kết quả. Nội dung giám sát gắn với các nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh, của từng địa phương liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân và được Nhân dân quan tâm, như: việc thực hiện Quy chế dân chủ trong huy động nội lực của Nhân dân để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; việc huy động, quản lý và sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện của phụ huynh học sinh trong các trường công lập; việc thực hiện quy định của pháp luật về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân ở cơ sở; thực trạng việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, đất nông nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh; việc thực hiện chính sách pháp luật về Bảo hiểm y tế đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo; việc thực hiện các chính sách về nông nghiệp, nông thôn và thực hiện tiêu chí về môi trường trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh. Nhiều vấn đề bức xúc, nổi cộm trên một số lĩnh vực đã được phát hiện và kiến nghị với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, các cơ quan, đơn vị xem xét và tập trung giải quyết kịp thời. Đặc biệt, việc kiểm tra, đôn đốc các cơ quan chức năng thực hiện các kiến nghị sau giám sát được Mặt trận Tổ quốc coi trọng, tập trung giải quyết góp phần nâng cao hiệu quả công tác giám sát, tạo niềm tin trong Nhân dân. Trong 5 năm qua, Mặt trận Tổ quốc các cấp ở Hà Tĩnh và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã tổ chức giám sát 468 chuyên đề; trong đó, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh giám sát 28 chuyên đề; cấp huyện giám sát 78 chuyên đề; cấp xã giám sát 362 chuyên đề.

Bên cạnh việc thành lập các Đoàn giám sát theo chuyên đề, MTTQ các cấp còn tiến hành giám sát thường xuyên đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ đảng viên theo Quy định số 124 của Bộ Chính trị; giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, cán bộ dân cử; công tác tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân... Cùng với đó, công tác thanh tra nhân dân và giám sát đầu tư cộng đồng tại các xã, phường, thị trấn từng bước phát huy vai trò trong giám sát việc thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các vấn đề liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của công dân. Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã kịp thời phát hiện, kiến nghị xử lý nhiều sai phạm (như vi phạm quy hoạch, chất lượng vật tư không đảm bảo, tác động tiêu cực đến môi trường sinh sống của cộng đồng...) giúp cơ quan quản lý nhà nước các cấp, chủ đầu tư phát hiện những sai sót, bất cập trong quá trình thực hiện các dự án để có những điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế; góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư dự án trên địa bàn tỉnh.

Ngoài việc thực hiện chức năng giám sát theo luật định, MTTQ các cấp còn phối hợp giám sát với Hội đồng nhân dân cùng cấp. Trong 5 năm qua, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh đã phối hợp với Thường trực HĐND và các Ban HĐND tỉnh giám sát 24 chuyên đề; Ủy ban MTTQ các huyện, thành phố, thị xã phối hợp với Thường trực HĐND cùng cấp giám sát 117 chuyên đề. Các cuộc giám sát đã được tiến hành đúng trọng tâm, trọng điểm, phương thức giám sát tiếp tục được đổi mới, hướng các cuộc giám sát về cơ sở và đi sâu vào những nội dung cụ thể. Trong các đợt giám sát, MTTQ đã tham gia góp ý xây dựng kế hoạch, chương trình giám sát và cử đại diện  tham gia các hoạt động giám sát, cung cấp thông tin có liên quan đến hoạt động giám sát, tích cực tham gia đóng góp ý kiến đối với các dự thảo chương trình, kế hoạch với tinh thần trách nhiệm cao. Nhiều ý kiến đóng góp của MTTQ được HĐND cùng cấp tiếp thu và bổ sung khi ban hành kết luận chính thức. Chính vì vậy, những nhận định, đánh giá giám sát của các hoạt động giám sát mang tính toàn diện, sát thực tiễn hơn; hầu hết các kiến nghị sau giám sát đã được các đơn vị tiếp thu và từng bước giải quyết.

Bên cạnh việc tham gia các hoạt động giám sát, MTTQ cũng đã phối hợp chặt chẽ với HĐND cùng cấp nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân; phát huy dân chủ cơ sở; tập hợp những nội dung cử tri quan tâm nhất, còn có nhiều băn khoăn, bức xúc nhất để chất vấn tại các kỳ họp HĐND, đây là một trong những hình thức phối hợp giám sát trực tiếp phát huy được hiệu quả, được cử tri đánh giá cao.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác phối hợp hoạt động giám sát giữa HĐND và MTTQ các cấp vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Việc lựa chọn nội dung giám sát ở một số nơi còn phụ thuộc vào người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, chưa bám sát thực tiễn. Công tác phối hợp trong tổ chức một số  cuộc giám sát chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ; việc phối hợp đôn đốc và giám sát thực hiện các kiến nghị, đề xuất tại kỳ họp HĐND chưa được thực hiện thường xuyên; công tác phối hợp để tổng hợp và theo dõi, giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri của MTTQ các cấp và HĐND các cấp còn hạn chế.

Để nâng cao hiệu quả công tác giám sát và phối hợp giám sát của MTTQ với HĐND các cấp, trong thời gian tới MTTQ các cấp tiếp tục thực hiện có hiệu quả Quy chế phối hợp hoạt động giữa Thường trực HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ, đặc biệt là hoạt động phối hợp trong công tác giám sát. Nắm chắc tình hình, nội dung giám sát phải trọng tâm, trọng điểm, được Nhân dân quan tâm, đảm bảo phù hợp với năng lực tổ chức thực hiện của Ủy ban MTTQ, các tổ chức thành viên và điều kiện thực tế ở mỗi cấp. Trong quá trình tổ chức các hoạt động giám sát, tiếp tục phát huy vai trò, huy động trí tuệ của các vị Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên, của Hội đồng tư vấn, của các chuyên gia, những người đã tham gia lãnh đạo, quản lý liên quan đến nội dung giám sát. Khi phối hợp với HĐND tổ chức giám sát làm rõ nội dung chủ trì, rõ nội dung phối hợp; tăng hoạt động giám sát vụ việc qua giám sát giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Định kỳ sơ kết, tổng kết nhằm nhân rộng các cách làm tốt, rút kinh nghiệm cách làm chưa hiệu quả, đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn để bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ hiệu quả, thiết thực. MTTQ tiếp tục phối hợp thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, phát huy vai trò giám sát của Nhân dân đối với các lĩnh vực của đời sống xã hội thông qua hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng, qua các buổi tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND các cấp. Thường xuyên kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng, Ban công tác Mặt trận, Tổ hòa giải ở cơ sở, thông qua lực lượng này để tuyên truyền, phổ biến những chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Kịp thời nắm bắt tâm tư nguyện vọng, định kỳ phản ánh với cấp ủy, chính quyền, đồng thời theo dõi, giám sát và đôn đốc các cơ quan giải quyết kịp thời các kiến nghị chính đáng của Nhân dân, giải quyết tốt đơn, thư khiếu nại tố cáo ngay tại cơ sở, theo đúng thẩm quyền, phân cấp. Tiếp tục phát huy vai trò của Nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ theo Quy định số 124 của Ban Bí thư Trung ương Đảng. Phối hợp chặt chẽ với HĐND, UBND cùng cấp thực hiện nghiêm Quy định tiếp xúc, đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với Nhân dân ở nhiều đối tượng khác nhau để trao đổi, lắng nghe tâm tư nguyện vọng, ý kiến của Nhân dân.

Hoạt động giám sát là một trong những nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài của Mặt trận Tổ quốc các cấp. Ngoài các hoạt động giám sát riêng theo chức năng, nhiệm vụ của mình, MTTQ các cấp tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong hoạt động giám sát của HĐND cùng cấp để góp phần xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, ngày càng khẳng định MTTQ thực sự là cơ sở chính trị của chính quyền Nhân dân, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng, nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng của Nhân dân.