Cần thiết ban hành Luật Hợp tác xã (sửa đổi) nhằm tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới

Luật HTX năm 2012 được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2012, có hiệu lực từ ngày 01/7/2013 (thay thế Luật HTX năm 2003) đã thể chế hóa các chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, tiếp cận gần hơn với bản chất, giá trị nguyên tắc của HTX trên thế giới. Qua đó, bước đầu tác động tích cực đến tổ chức và hoạt động của các HTX. Tuy nhiên, thực tiễn sau gần 10 năm triển khai thực hiện, Luật HTX năm 2012 còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế cần được nghiên cứu, sửa đổi, hoàn thiện để phù hợp hơn với thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi)

Đó là, việc HTX gia nhập, hoạt động, rút khỏi thị trường hiện nay còn gặp nhiều rào cản; chưa bảo đảm nguyên tắc mở cho thành viên khi gia nhập và rút khỏi HTX; quy định về cơ cấu, tổ chức, quản lý HTX còn chưa phù hợp; thông tin về hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX còn thiếu minh bạch, chưa bảo đảm độ tin cậy; chế độ báo cáo cho cơ quan quản lý nhà nước còn lạc hậu, chưa xây dựng Hệ thống thông tin quốc gia về các tổ chức kinh tế hợp tác (TCKTHT); quy định về tài sản, tài chính của HTX còn nhiều bất cập; chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước chưa hiệu quả, thiếu trọng tâm; chưa quy định đầy đủ các loại hình TCKTHT trong thực tiễn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì điều hành cho ý kiến về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022

Triểm khai Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, việc sửa đổi, bổ sung toàn diện Luật HTX hiện hành, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thông thoáng cho sự phát triển của các tổ chức kinh tế hợp tác trong tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, hội nhập quốc tế, sự phát triển của Cuộc CMCN lần thứ 4; hoàn thiện quy định về huy động, phát triển thành viên; loại bỏ các quy định gây trở ngại gia nhập thị trường; bảo đảm và phát huy đặc trưng, nguyên tắc cơ bản của HTX; tạo điều kiện thuận lợi để các TCKTHT phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, thực sự là thành phần quan trọng trong nền kinh tế với nhiều mô hình liên kết, hợp tác, thu hút nhiều thành phần, đối tượng tham gia vào các TCKTHT, xây dựng hệ sinh thái các TCKTHT mạnh, giúp nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống của các thành viên và góp phần thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội.

Dự thảo Luật đã bám sát mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và cụ thể hóa 05 nhóm chính sách tại đề nghị xây dựng dự án Luật đã được thông qua như sau:

N hóm chính sách thứ nhất về hoàn thiện các quy định về bản chất HTX, phát triển thành viên HTX

Xây dựng nguyên tắc mở đối với thành viên tham gia HTX cho cả đối tượng là công dân từ đủ 15 tuổi trở lên, hộ gia đình, THT, tổ chức không có tư cách pháp nhân khác tham gia; bổ sung và khuyến khích phát triển các thành viên liên kết của các TCKTHT để mở rộng các hoạt động hợp tác, liên kết sản xuất kinh doanh, hỗ trợ, góp vốn, góp sức lao động (bao gồm người hết tuổi lao động có thể đóng góp bằng kinh nghiệm, trí tuệ) đóng góp cho TCKTHT phát triển; thành viên liên kết chỉ cần đáp ứng một trong các điều kiện về góp vốn, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của TCKTHT, hoặc góp sức lao động cho TCKTHT, không được tham gia biểu quyết, quản lý, điều hành TCKTHT; khuyến khích TCKTHT quan tâm đến phát triển cộng đồng; nâng cao nguyên tắc minh bạch thông tin TCKTHT thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, đảm bảo thông tin cung cấp đến thành viên nhanh chóng, chính xác, bảo vệ lợi ích cho thành viên; chú trọng công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cho thành viên, người lao động của TCKTHT.

Nhiều hợp tác xã Hà Tĩnh hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả, mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập (ảnh Baohatinh.vn)

Các nội dung này được cụ thể hóa tại quy định nguyên tắc tổ chức, hoạt động của TCKTHT, điều kiện trở thành thành viên, quyền và nghĩa vụ của thành viên liên kết, chế độ báo cáo, cung cấp thông tin của TCKTHT.

N hóm chính sách thứ hai về mở rộng phạm vi điều chỉnh và hoàn thiện các quy định về loại hình TCKTHT, tổ chức đại diện

Thể chế hóa Nghị quyết 20-NQ/TW, bổ sung đối tượng điều chỉnh của Luật gồm THT hoạt động lâu dài có đăng ký thành lập để xác định rõ địa vị pháp lý của các THT, quy định một số điều cơ bản về Liên đoàn HTX làm cơ sở triển khai thí điểm mô hình liên đoàn HTX; hoàn thiện các quy định để làm rõ vị trí và vai trò tổ chức Liên minh HTX Việt Nam phù hợp với bản chất, các quy định hiện hành và hội nhập với thế giới. Các nội dung này được cụ thể hóa tại các Chương về THT, liên đoàn HTX và tổ chức đại diện, liên minh HTX.

Nhóm chính sách thứ ba về m ở rộng thị trường, nâng cao khả năng huy động vốn, tạo động lực cho HTX phát triển

Sửa đổi quy định giao dịch của HTX, liên hiệp HTX với đối tượng không phải thành viên theo hướng điều lệ tự quyết định, sau khi đáp ứng nhu cầu của thành viên; bổ sung quy định lợi nhuận thu được từ giao dịch bên ngoài được trích lập quỹ chung không chia và phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp giống như doanh nghiệp, giao dịch nội bộ được miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp; tăng tỷ lệ vốn góp của thành viên theo thông lệ thế giới; bổ sung quy định cho phép thành viên giao dịch, chuyển nhượng vốn góp; bổ sung quỹ chung không chia là nguồn hình thành và phát triển tài sản chung không chia; bổ sung quy định cho phép HTX, liên hiệp HTX chuyển nhượng, thanh lý tài sản chung không chia bị hư hỏng không thể sửa chữa, bị lạc hậu về công nghệ, về kỹ thuật, hết khấu hao và tiền chuyển nhượng, thanh lý các tài sản này được đưa vào quỹ chung không chia; sửa đổi các quy định về phân phối thu nhập từ lợi nhuận và thặng dư để tương thích với đặc thù của từng loại giao dịch.

Đoàn ĐBQH Hà Tĩnh tổ chức tiếp xúc cử tri chuyên đề lấy ý kiến xây dựng pháp luật

Các nội dung này được cụ thể hóa tại quy định về quyền và nghĩa vụ của TCKTHTCTCPN; góp vốn, chuyển nhượng vốn góp; trích lập quỹ chung không chia; phân phối thu nhập; quản lý, sử dụng các quỹ và tài sản của TCKTHTCTCPN; xử lý tài sản và vốn khi TCKTHTCTCPN giải thể, phá sản; chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với các TCKTHT.

N hóm chính sách thứ tư về hoàn thiện và nâng cao hiệu quả công tác quản trị, điều hành HTX

Bổ sung một chương riêng về kiểm toán, trong đó quy định về kiểm toán nội bộ, kiểm toán độc lập bảo đảm phù hợp tiêu chuẩn kiểm toán về HTX, pháp luật về kiểm toán ở nước ta và trên thế giới; hoàn thiện các quy định về bộ máy, tổ chức của HTX, liên hiệp HTX cho phép HTX, liên hiệp HTX có nhiều người đại diện theo pháp luật; hoàn thiện quy định về tổ chức bộ máy quản trị, điều hành, về trách nhiệm, điều kiện năng lực của Giám đốc, Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, kế toán; hoàn thiện quy định về tổ chức đại hội thành viên về hình thức tổ chức, tham dự, bỏ phiếu trực tuyến, điện tử, gửi phiếu biểu quyết qua dịch vụ bưu chính, số lượng phiếu biểu quyết của các HTX thành viên trong liên hiệp HTX tương ứng với số lượng thành viên chính thức của các HTX này; hoàn thiện quy định phân loại HTX theo hướng phù hợp với công tác quản lý, triển khai chính sách hỗ trợ của Nhà nước,...

Các nội dung này được cụ thể hóa tại các Chương V về thành viên, cơ cấu tổ chức quản trị các TCKTHTCTCPN và Chương VII về Kiểm toán TCKTHTCTCPN.

N hóm chính sách thứ năm về n âng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế tập thể

Hoàn thiện các quy định theo hướng tạo điều kiện cho các TCKTHT gia nhập cũng như rút lui khỏi thị trường, tăng cường “hậu kiểm” và tạo sân chơi bình đẳng với doanh nghiệp; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho các TCKTHT và công tác quản lý của Nhà nước; hoàn thiện các quy định về chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với các TCKTHT tại một chương riêng, theo hướng bổ sung nguyên tắc, tiêu chí thực hiện chính sách hỗ trợ nhằm phát huy bản chất, giá trị tốt đẹp của mô hình TCKTHT, đồng thời hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm, tránh tình trạng lợi dụng, trục lợi chính sách trên cơ sở báo cáo kiểm toán của các TCKTHT, các tiêu chí lựa chọn đối tượng được thụ hưởng chính sách, như: về phát triển thành viên, về tăng trưởng tỷ lệ sản phẩm, dịch vụ của TCKTHT cung cấp cho thành viên, phát triển quỹ chung không chia, tài sản chung không chia,…; thống nhất các quy định về nội dung chính sách hỗ trợ đang quy định dàn trải; bổ sung chính sách hỗ trợ của Nhà nước thúc đẩy THT phát triển lên HTX.

Các nội dung này được cụ thể hóa tại các Chương về thành lập; về tổ chức lại, giải thể, phá sản TCKTHTCTCPN; về quản lý nhà nước và chính sách phát triển đối với các TCKTHT.

Đoàn ĐBQH Hà Tĩnh chuẩn bị tốt tham gia xây dựng luật

Để tham gia xây dựng luật tại kỳ họp thứ tư Quốc hội khoá XV đạt kết quả tốt, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh và các vị đại biểu Quốc hội đang chủ động, tập trung nghiên cứu tài liệu, chuẩn bị các nội dung tham gia góp ý. Đoàn ĐBQH tỉnh sẽ gửi văn bản lấy ý kiến góp ý bằng văn bản và sẽ phối hợp với Liên minh hợp tác xã tỉnh tổ chức Hội nghị tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa XV về chuyên đề chính sách, pháp luật phát triển kinh tế tập thể và lấy ý kiến góp ý xây dựng Dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) với thành phần là các các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan, các đối tượng chịu tác động của chính sách, pháp luật.