Từ thực tế của HĐND phường Nam Hà từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 có 24 đại biểu; trong đó: nữ có 7 đại biểu, ngoài đảng có 3 đại biểu, trẻ dưới 35 tuổi có 5 đại biểu và có 10 đại biểu tái cử. Về thành phần, Thường trực Đảng ủy có 2 vị, chính quyền có 4 vị, lực lượng vũ trang có 2 vị, MTTQ các thành viên của MTTQ có 4 vị, các cơ quan đơn vị khác có 12 vị. Về trình độ, dưới đại học có 10 vị, đại học có 14 vị; về lý luận có 1 vị là cao cấp, 12 vị là trung cấp.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, HĐND phường đã bố trí 01 Phó Chủ tịch hoạt động chuyên trách và 01 Chủ tịch kiêm nhiệm. Ban Kinh tế - xã hội và Ban Pháp chế HĐND phường mỗi ban có 5 thành viên, hoạt động kiêm nhiệm.

Đến thời điểm hiện tại Thường trực HĐND phường đã tổ chức được 4 kỳ họp thường lệ, ban hành 20 Nghị quyết. Số ý kiến tham gia thảo luận trong công tác thẩm tra là 60 lượt, số đại biểu tham gia thảo luận 15/24 đại biểu bằng 62,5%. Tham gia thảo luận tại hội trường là 36 lượt, trong đó số đại biểu tham gia 10/24 đại biểu bằng 41,6%; tham gia chất vấn có 45 lượt với số đại biểu tham gia 15/24 đại biểu bằng 62,5%.

Về giám sát, từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, Thường trực và các Ban của HĐND phường đã tổ chức được 25 cuộc trên các lĩnh vực, số đại biểu HĐND thường xuyên tham gia các đoàn giám sát trong đó năm 2016 là 16 đại biểu; năm 2017 là 21 đại biểu; 6 tháng đầu năm 2018 là 8 đại biểu. Kết quả xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo năm 2016 là 16 đơn tỷ lệ được giải quyết đạt 94%; năm 2017 là 20 đơn đạt 100%, không có đơn thư chuyển lên cấp trên đề nghị giải quyết.

Qua các kết quả hoạt động nói trên có thể nói rằng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, hoạt động của HĐND phường đã nhận được sự quan tâm của Đảng ủy, sự đoàn kết thống nhất cao trong nội bộ; sự tin tưởng, tạo điều kiện và ủng hộ của cán bộ Nhân dân trong toàn phường. Các đại biểu HĐND phường khóa IX, nhiệm kỳ 2016 - 2021 cơ bản phát huy cao tinh thần trách nhiệm của người đại biểu dân cử, nhiều đại biểu đã cố gắng tiếp thu, tìm hiểu, nâng cao năng lực hoạt động nên hoạt động của HĐND phường ngày càng có chiều sâu và nâng dần về chất lượng và đạt được những thành tích nhất định.

Tuy nhiên nhìn vào thực tế thì hoạt động của HĐND phường vẫn chưa phát huy được nhiều trong vai trò cơ quan quyền lực ở địa phương. Vấn đề mấu chốt ở đây trước hết là do lĩnh vực hoạt động của HĐND rất rộng, đòi hòi các đại biểu HĐND phải có kiến thức tổng quát và kinh nghiệm thực tiễn, trong khi đó công tác quy hoạch đào tạo cán bộ để đào tạo nguồn đại biểu HĐND chưa được nhiều. Bên cạnh đó, khi thực hiện hiệp thương lựa chọn ứng cử viên để bầu cử đại biểu HĐND còn nặng về cơ cấu, không những thế một đại biểu còn phải gánh nhiều cơ cấu, một số đại biểu còn thiên về công tác chuyên môn, nên việc dành thời gian nghiên cứu, cập nhập các kiến thức, thông tin để phục vụ cho hoạt động HĐND còn hạn chế, chính vì vậy dù là đại biểu HĐND nhưng đóng góp vào các hoạt động của HĐND chưa cao.

Tập huấn nâng cao kỹ năng hoạt động cho HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021

Chất lượng của các đại biểu HĐND phường còn quá nhiều hạn chế, bất cập; nhiều đại biểu sau khi được bầu trúng cử, thường có thái độ tự mãn, theo hình thức cơ cấu nên an phận không chịu tiếp cận với các thông tin nên việc tiếp thu các ý kiến, kiến nghị của cử tri trong tiếp xúc cử tri còn hạn chế. Trong các kỳ họp, việc tham gia chất vấn còn hạn chế, một số đại biểu thiếu tự tin trong trình bày ý kiến chất vấn, còn có tâm lý ngại va chạm, nể nang, né tránh và các băn khoăn sau chất vấn ảnh hưởng đến bản thân hoặc cơ quan, đơn vị của mình.

Đối với nhiều đại biểu HĐND và đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách phần lớn còn trẻ lại tham gia khóa đầu nên hoạt động còn gặp nhiều khó khăn. Từ đó dẫn đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND bị hạn chế, phần nào còn hình thức và chưa thực chất.

Từ những hạn chế nêu trên, để tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND cấp xã  tôi xin đề xuất một số giải pháp như sau:

Thứ nhất, tiếp tục đổi mới tư duy, nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng trong đảm bảo chất lượng của đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, đặc biệt chú trọng đến cấp xã, phường, thị trấn.

Thứ hai, có giải pháp để nâng cao kỹ năng thu thập thông tin, xử lý thông tin, hoạt động nhóm, chất vấn... cho các đại biểu nhằm phục vụ việc xây dựng chính sách, giám sát, phản biện.

Thứ ba, quan tâm đến việc hoàn thiện thể chế, hoàn thiện chế độ bầu cử để nâng cao chất lượng đại biểu, đại biểu HĐND phải là những người có năng lực và trình độ; phẩm chất đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính; có bản lĩnh; phải am hiểu một số lĩnh vực nhất định. Việc cơ cấu đại biểu phải đảm bảo nâng cao tính chuyên môn hóa; phù hợp với cơ cấu xã hội và chuyên môn, không nhất thiết là phải lãnh đạo tham gia.

Thứ tư, xây dựng và hoàn thiện chương trình bồi dưỡng cho đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã, phường. Trong đó, tập trung bồi dưỡng về chuyên đề phù hợp với đại biểu HĐND cấp xã, phường; các tài liệu biên soạn cần ngắn gọn và phải là cẩm nang kiến thức pháp luật và kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND ở từng cấp nhất là cấp xã, phường. Tiếp tục tập huấn nâng cao các kỹ năng phát hiện và chọn lựa vấn đề; kỹ năng thu thập và xử lý thông tin của Thường trực HĐND và đại biểu HĐND; kỹ năng xem xét và thẩm tra các văn bản. Tập trung bồi dưỡng và tập huấn riêng cho Thường trực HĐND cấp xã, phường về điều hành kỳ họp, thảo luận các báo cáo, tờ trình và dự thảo nghị quyết, chất vấn và trả lời chất vấn.

Thứ năm, hoàn thiện chế độ chính sách đãi ngộ với đại biểu HĐND các cấp, tăng cường cơ sở vật chất và hiện đại hóa trang thiết bị làm việc của đại biểu HĐND, đổi mới chất lượng tham mưu và phục vụ của cơ quan giúp việc cho đại biểu HĐND đặc biệt là đối với HĐND xã, phường, thị trấn.