Năm 2016 là năm giao thời giữa hai nhiệm kỳ HĐND nhưng xác định tầm quan trọng của công tác giám sát nên tại kỳ họp thứ nhất, HĐND huyện đã ban hành Nghị quyết về Chương trình giám sát 6 tháng cuối năm 2016 đồng thời xem xét, đánh giá sâu các loại báo cáo, đề án như: báo cáo thu, chi ngân sách năm 2016, phương hướng nhiệm vụ năm 2017; báo cáo thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng năm 2016, phương hướng nhiệm vụ năm 2017; báo cáo công tác điều hành của Ủy ban nhân dân huyện năm 2016; báo cáo của các ngành Tòa án, Viện kiểm sát, Chi cục Thi hành án dân sự; đề án thành lập trung tâm hành chính công của huyện. Các đại biểu tham dự kỳ họp đã thảo luận, chất vấn phân tích, mổ xẻ làm rõ thêm kết quả cũng như hạn chế, bất cập cần phải bổ cứu cho thời gian tới.

Với tinh thần đổi mới và nâng cao chất lượng, kỳ họp đã có 44 lượt đại biểu tiến hành chất vấn theo phương thức lựa chọn những nội dung trọng tâm, trọng điểm mà cử tri đang có nhiều ý kiến như: hiệu quả hoạt động của các mô hình kinh tế, tổ hợp tác, hợp tác xã; việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Nhân dân; việc xử lý ô nhiễm môi trường tại các làng nghề, trang trại, gia trại trong khu dân cư; việc thực hiện các chỉ tiêu xây dựng Nông thôn mới, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản... Khác với các kỳ họp trước việc trả lời chất vấn chủ yếu bằng văn bản, nay chuyển sang đối thoại trả lời trực tiếp tại hội trường và được các đại biểu tập trung truy vấn làm rõ.

Ngoài việc xem xét báo cáo và chất vấn tại hội trường, Hội đồng nhân dân huyện đã tiến hành 57 lượt giám sát tại các địa phương, đơn vị trên những lĩnh vực: hoạt động của mô hình kinh tế, tổ hợp tác, hợp tác xã; kết quả cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau đo đạc; giám sát việc huy động, quản lý và sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện của cha mẹ học sinh; kết quả việc thực hiện thi hành án dân sự.

Thông qua giám sát chuyên đề Hội đồng nhân dân huyện đã trực tiếp điều chỉnh, cắt giảm các khoản thu, chi không hợp lý tại các cơ sở giáo dục năm học 2016 - 2017. Yêu cầu kịp thời thực hiện các điểm chăn nuôi tập trung theo quy hoạch để hạn chế tối đa việc ô nhiễm môi trường trong khu dân cư. Đẩy nhanh việc cấp phát giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân. Nâng cao chất lượng hoạt động của các mô hình kinh tế, tổ hợp tác, hợp tác xã.

Bên cạnh những kết quả đạt được hoạt động của HĐND vẫn còn nhiều khó khăn như: Việc giám sát chưa tiến hành thường xuyên, một số kiến nghị sau giám sát của HĐND chưa được các cơ quan hữu quan thực hiện kịp thời; việc đôn đốc thực hiện kiến nghị sau giám sát, khảo sát còn hạn chế; tái giám sát chưa nhiều; việc chuẩn bị nội dung trả lời chất vấn tại kỳ họp của một số cơ quan đơn vị chưa chu đáo làm ảnh hưởng đến chất lượng giám sát. Kết quả giải quyết các kiến nghị cử tri liên quan đến trách nhiệm các cấp các ngành hiệu quả chưa cao như vấn đề cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, công tác vệ sinh môi trường xử lý rác thải, công tác chỉnh trang cảnh quan đô thị... Việc giám sát phần lớn đang do Thường trực và các Ban của HĐND tiến hành; các Đại biểu HĐND tham gia hoạt động giám sát còn hạn chế, chủ yếu thực hiện tại kỳ họp và qua hoạt động tiếp xúc cử tri; một số thành viên các Ban HĐND tham gia giám sát chưa đều, chưa dành thời gian thỏa đáng cho các đợt giám sát, chưa làm tốt trách nhiệm trong việc theo dõi, đôn đốc giải quyết kiến nghị cử tri cũng như việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát dẫn đến hiệu lực và hiệu quả giám sát còn có những hạn chế nhất định. Bên cạnh đó có nhiều đại biểu Hội đồng nhân dân mới tham gia nhiệm kỳ đầu nên việc thực hiện giám sát chưa có nhiều kinh nghiệm nhất là trong việc nắm các chủ trương, chính sách, các quy định của nhà nước cũng như kĩ năng phương pháp giám sát. Việc phát huy chức năng vai trò nhiệm vụ giám sát của các tổ đại biểu hội đồng đang còn những hạn chế nhất định. Công tác giám sát chủ yếu vẫn đang đi sau các việc mà cơ quan hành pháp đã triển khai trong khi đúng ra phải đi cùng cơ quan hành pháp mới nắm được nội dung cần giám sát, nhất là cách thức tổ chức thực hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân.

Bước sang nhiệm kỳ mới, từ ngày 01/7/2016 Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND có hiệu lực thi hành, là cơ sở pháp lý, là điều kiện thuận lợi để HĐND các cấp thực hiện tốt và hiệu quả hơn công tác giám sát. Vì vậy trong thời gian tới, Thường trực HĐND huyện quyết tâm khắc phục những hạn chế nêu trên, tiếp tục đẩy mạnh và đưa hoạt động giám sát đi vào chiều sâu, cụ thể thiết thực với nhiều nội dung, hình thức phong phú, đặc biệt quan tâm đổi mới cách thức, phương pháp giám sát. Chú trọng phát huy mạnh mẽ vai trò thảo luận, chất vấn của các đại biểu HĐND tại các kỳ họp. Tăng cường khảo sát thực tế cơ sở, nắm bắt tình hình để tránh tình trạng các cơ quan, đơn vị được giám sát báo gì, đoàn giám sát nghe nấy do thiếu thông tin, bằng chứng cụ thể, để truy vấn, buộc cơ quan chức năng phải giải quyết. Thường trực HĐND, các Ban HĐND xây dựng chương trình công tác, kế hoạch giám sát cụ thể, thiết thực, theo nội dung, lĩnh vực, các vấn đề được cử tri quan tâm. Theo dõi quá trình chỉ đạo của UBND và các ngành có liên quan đối với việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị sau giám sát của HĐND, thực hiện tốt chức năng “giám sát sau giám sát”. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, vai trò giám sát của Tổ đại biểu và từng đại biểu HĐND để các đại biểu thực sự gắn bó với cử tri, vừa lắng nghe và phản ánh, vừa giám sát, tác động và đôn đốc các cơ quan có thẩm quyền giải quyết thỏa đáng các ý kiến, nguyện vọng của cử tri.

Trong năm 2017, HĐND sẽ tập trung giám sát việc quản lý, sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện của cha mẹ học sinh trong các trường học; chất lượng khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập; công tác huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực xây dựng Nông thôn mới; hiệu quả hoạt động của các mô hình kinh tế, tổ hợp tác, hợp tác xã; việc thanh quyết toán các công trình có sử dụng kinh phí từ sự đóng góp của Nhân dân đối với các xã về đích trước năm 2016; việc sử dụng kinh phí cấp bù thủy lợi phí của các cơ quan, đơn vị; công tác quản lý hành chính đối với các đối tượng sau thi hành án hình sự; việc tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật; chấp hành luật giao thông.

Để thực hiện các nội dung giám sát chuyên đề HĐND huyện sẽ tiến hành các hoạt động khảo sát tại các cơ quan, đơn vị, trường học nhằm phục vụ cho nhiệm vụ giám sát, định kỳ nghe các cơ quan, đơn vị báo cáo tiến độ tổ chức thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân. Họp Thường trực Hội đồng nhân dân hàng tháng để nghe Uỷ ban nhân dân báo cáo việc tổ chức quản lý, điều hành việc thực hiện nghị quyết và trực tiếp nghe một số ngành chuyên môn báo cáo kết quả hoạt động và việc giải quyết các ý kiến cử tri. Bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho các vị đại biểu Hội đồng nhân dân, tăng cường công tác phối hợp giữa Thường trực Hội đồng nhân dân với Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ huyện và các xã, thị trấn.

Có thể thấy, hoạt động giám sát của HĐND huyện Đức Thọ trong năm qua đã đi vào nền nếp và có nhiều đổi mới, hiệu quả hoạt động giám sát ngày càng cao, tác động tích cực tới việc bảo đảm thực thi pháp luật, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tạo được niềm tin cho Nhân dân cùng với cả hệ thống chính trị thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIX nhiệm kỳ 2015-2020 đã đề ra.