Theo Tiến sỹ Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế: “Các mục tiêu 90-90-90 là hết sức quan trọng, có tính chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS nói chung, cũng như để kết thúc dịch HIV/AIDS vào năm 2030. Trong đó, mục tiêu 90% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm bệnh của mình là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Bởi lẽ, một người nhiễm HIV mà không biết mình nhiễm thì có thể vô tình làm lây nhiễm bệnh cho người thân và cho nhiều người khác trong cộng đồng.

Tư vấn điều trị ARV cho bệnh nhân tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật

Hơn nữa, nếu người nhiễm HIV không biết được tình trạng nhiễm bệnh của mình, thì họ cũng không tiếp cận được các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS và người cung cấp dịch vụ cũng không tiếp cận và cung cấp cách dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS cho họ.

Đặc biệt, 90% số người đã chẩn đoán có HIV được điều trị ARV, đây là một trong những mục tiêu trọng tâm trong chiến lược phòng chống căn bệnh nguy hiểm này. Việc điều trị sớm bằng thuốc ARV sẽ giúp người nhiễm HIV tiếp tục kéo dài cuộc sống khỏe mạnh, giảm các nhiễm trùng cơ hội.

Hơn nữa, các nhà khoa học đã chứng minh “Không phát hiện bằng không lây truyền”, tức là nếu một người nhiễm HIV được điều trị sớm bằng thuốc ARV, tuân thủ điều trị tốt thì thông thường sau 6 tháng điều trị ARV sẽ có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện (200 bản sao/ml máu) sẽ không lây truyền HIV cho bạn tình qua quan hệ tình dục, làm giảm lây truyền từ mẹ sang con.

Bên cạnh đó, 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi rút ở mức thấp nhất để sống khỏe mạnh và không lây truyền HIV sang người khác. Việc kiểm soát tải lượng vi rút HIV ở mức thấp, dưới ngưỡng phát hiện là chỉ báo quan trọng liên quan đến chất lượng và tuân thủ điều trị bằng thuốc kháng HIV. Như vậy, các mục tiêu này có mối quan hệ mật thiết với nhau. Từ tiếp cận với những người có hành vi nguy cơ cao để tư vấn, dự phòng lây nhiễm HIV và tạo cơ hội cho họ tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm HIV. Khi một người được chẩn đoán có HIV cần được kết nối dịch vụ và điều trị bằng ARV và duy trì tốt việc tuân thủ điều trị”.

Việt Nam chúng ta là một thành viên của Liên hợp quốc, đã cam kết thực hiện mục tiêu 90-90-90. Năm nay là năm thứ 6 liên tiếp Việt Nam nói chung, Hà Tĩnh nói riêng theo đuổi thực hiện mục tiêu này. Với sự giúp đỡ của Liên hiệp quốc và các tổ chức quốc tế cùng với sự nỗ lực của các cấp các ngành Hà Tĩnh đã thu được kết quả khá trong việc thực hiện. Trong đó, số người nhiễm HIV được khám điều trị tăng khá nhanh, thời điểm 30/6/2017, số nhiễm HIV/AIDS đang điều trị bằng thuốc ARV là 290 thì đến cuối tháng 4/2019, trên toàn tỉnh có 394 bệnh nhân HIV/AIDS đang điều trị ARV tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Về cơ bản chúng ta đã quản lý tốt các đối tượng bị nhiễm HIV đang sinh sống trong cộng cộng để có các giải pháp hữu hiệu tuyên truyền vận động họ tham gia điều trị ARV liên tục và theo dõi chăm sóc sức khỏe cho họ.

Đối với Hội đồng nhân dân tỉnh, với trách nhiệm là cơ quan ban hành chính sách, trong những năm qua Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành hàng loạt chính sách nhằm thúc đẩy thực hiện mục tiêu 90-90-90 trên địa bàn tỉnh một cách bền vững. Trước hết , phải nói là chính sách cho đội ngũ cán bộ trực tiếp là công tác khám chữa bệnh cho người nhiễm HIV, chính sách này được quy định tại các Nghị quyết số 21/2011- HĐND, số 144/2015- HĐND. Đây là chính sách đặc thù của địa phương nhằm khuyến khích và thu hút đội ngũ bác sỹ trực tiếp tham gia khám chữa bệnh cho bệnh nhân HIV/AIDS. Thứ hai là nhóm chính sách đảm bảo tài chính cho hoạt động phòng chống HIV/AIDS trong đó có 2 Nghị quyết số 92/2014-HĐND về đảm bảo tại chính cho hoạt động phòng chống HIV/AIDS giai đoạn 2015-2020 tỉnh Hà Tĩnh và nghị quyết số 95/2018-HĐND về đảm bảo ngân sách thực hiện các mục tiêu Y tế dân số đến năm 2020. Có thể nói, trong điều kiện ngân sách còn hết sức hạn hẹp, việc giành một nguồn lực đáng kể cho việc thực hiện các chính sách trên của Hội đồng nhân dân tỉnh, thể hiện sự quan tâm của Hội đồng nhân dân tỉnh, đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, hoạt động khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân nhiễm HIV; góp phần quan trọng vào việc thực hiên mục tiêu 90-90-90 tại tỉnh nhà.

Đến nay chỉ còn hơn một năm nữa cho việc phấn đấu hoàn thành mục tiêu 90-90-90. Phấn đấu để năm 2030 kết thúc đại dịch HIV/AIDS trên toàn thế giới. Tuy vậy, chúng ta cũng gặp khó khăn là nguồn thuốc ARV trước đây người bệnh được tiếp cận miễn phí thông qua sự tài trợ của các tổ chức quốc tế. Song từ năm 2018 lại nay nguồn tài trợ này không còn mà người sử dụng phải chi trả. Trong khi khả năng tài chính của người nhiễm HIV phần lớn là khó khăn, không đủ để chi trả tiền thuốc. Để đảm bảo cho bệnh nhân được điều trị ARV liên tục nhằm kiểm soát tốt tải lượng vi rút ở mức thấp, hạn chế lây lan ra cộng đồng, đòi hỏi cần phải có chính sách để hỗ trợ người bệnh để họ được khám và điều trị liên tục suốt đời.

Chính phủ đã có các chính sách tạo điều kiện cho người nhiễm HIV được khám cấp thuốc ARV từ quỹ Bảo hiểm y tế cho nên việc hỗ trợ người nhiễm HIV khó khăn mua thẻ bảo hiểm y tế và thanh toán phần cùng chi trả thuốc ARV là việc làm hết sức cần thiết. Tại kỳ họp thứ 12 Hội đồng nhân dân tỉnh sắp tới, Hội đồng nhân tỉnh sẽ bàn và ban hành Nghị quyết “Quy định hộ trợ mức đóng bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV/AIDS chưa có thẻ bảo hiểm y tế và hộ trợ chi phí cùng chi trả thuốc kháng vi rút HIV (ARV) cho người nhiễm HIV/AIDS giai đoạn 2020-2025 và những năm tiếp theo tại tỉnh Hà Tĩnh”. Đây là một chính sách mang tính nhân văn cao khi chúng ta chăm lo cho người bệnh, cũng chính là chăm lo cho cộng đồng tránh được sự lây lan của bệnh dịch thế kỷ này./.