Đoàn giám sát chuyên đề “Kết quả thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2018 - 2020 trên địa bàn tỉnh" tại HTX thu mua chế biến thủy sản Phú Khương...

Theo quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương, Ban Kinh tế ngân sách HĐND tỉnh chịu trách nhiệm giám sát trong các lĩnh vực kinh tế, ngân sách, đô thị, giao thông, xây dựng, khoa học, công nghệ, tài nguyên và môi trường trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở chức năng nhiệm vụ, theo sự phân công của Thường trực HĐND, nhiệm kỳ 2016-2021 Ban đã thực hiện 45 cuộc giám sát, khảo sát trên tất cả các lĩnh vực phụ trách, trong đó có 7 cuộc giám sát chuyên đề; phối hợp với cơ quan soạn thảo, tham gia xây dựng, thẩm tra các nội dung báo cáo, dự thảo 143/272 Nghị quyết trình kỳ họp HĐND tỉnh (chiếm trên 50% tổng số NQ); thẩm tra, giám sát giúp Thường trực HĐND tỉnh xử lý 303 nội dung phát sinh giữa 2 kỳ họp...

Trong các chức năng, nhiệm vụ theo quy định, chức năng giám sát có vai trò hết sức quan trọng và đã được quy định rõ trong Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Thực hiện tốt chức năng giám sát của HĐND, nhất là hoạt động giám sát chuyên đề có ý nghĩa quan trọng, thể hiện vai trò của cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Mục đích của giám sát nhằm xem xét, đánh giá việc thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của HĐND, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan Nhà nước ở địa phương. Qua thực tiễn hoạt động giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ đến nay, để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát chuyên đề, Ban Kinh tế ngân sách rút ra một số kinh nghiệm sau:

Trước hết , phải chuẩn bị kỹ các điều kiện cho cuộc giám sát . Trong đó, việc lựa chọn nội dung giám sát là bước đầu tiên, là nhiệm vụ rất quan trọng của giám sát chuyên đề. Nội dung giám sát phải xuất phát từ thực tế cuộc sống, từ những yêu cầu bức thiết trong phát triển kinh tế - xã hội và trên cơ sở chương trình giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, ý kiến các thành viên Ban, đối chiếu với chương trình, kế hoạch giám sát của Quốc hội tại địa phương, chương trình kiểm tra, giám sát của cấp ủy, kế hoạch thanh tra, kiểm tra của cơ quan chuyên môn để có sự lồng ghép, phối hợp, tránh chồng chéo về nội dung, thời gian và đối tượng được giám sát.

Sau khi xác định nội dung, cần sớm tiến hành thu thập, nghiên cứu tài liệu; kịp thời xây dựng, phát huy dân chủ, xin ý kiến rộng rãi, hoàn thiện và ban hành quyết định thành lập Đoàn giám sát với thành phần phù hợp với tính chất, quy mô của cuộc giám sát, đồng thời cử ra Tổ tham mưu, giúp việc cho Đoàn là những cán bộ có chuyên môn chuyên sâu, kinh nghiệm thực tiễn trên từng lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Công tác chuẩn bị cho một cuộc giám sát chuyên đề từ xác định nội dung cụ thể, hình thức phù hợp, chọn đối tượng cần giám sát, những thông tin, số liệu liên quan đến hoạt động giám sát, những nội dung này càng được chuẩn bị chu đáo thì chất lượng hoạt động giám sát càng cao, hiệu quả thu lại càng thiết thực.

...sứa Mai Dung, Thạch Trị, Thạch Hà

Thứ hai, về xây dựng kế hoạch, đề cương giám sát: Để hoạt động giám sát chuyên đề đạt hiệu quả, việc xây dựng kế hoạch giám sát, xác định phạm vi giám sát và đặc biệt là hình thành đề cương chi tiết vô cùng quan trọng. Trong kế hoạch giám sát phải nêu rõ mục đích, yêu cầu, phạm vi, đối tượng, nội dung, phương thức, thời gian giám sát; tránh sự chồng chéo về thời gian, đơn vị, địa bàn giám sát và không gây phiền hà, xáo trộn hoạt động của cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát.

Đối với đề cương báo cáo giám sát, các biểu mẫu cần được xây dựng cụ thể, trọng tâm, đủ thông tin và sát với yêu cầu; vừa chi tiết vừa có tính tổng hợp khái quát; đảm bảo yêu cầu đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền của đối tượng giám sát; tạo thuận tiện cho đối tượng giám sát xây dựng báo cáo và giúp cho Đoàn có những căn cứ để trao đổi, làm rõ và thuận lợi cho công tác tổng hợp, xây dựng báo cáo kết quả giám sát; đề cương tập trung vào các nhận định, đánh giá, giải pháp khắc phục các vướng mắc, yếu kém; kèm theo các ý kiến, kiến nghị, riêng số liệu chi tiết được thể hiện thông qua hệ thống biễu mẫu khoa học, logic. Mỗi đơn vị chịu sự giám sát nên có một đề cương riêng, hạn chế việc xây dựng một đề cương chung gửi tới các cơ quan, đơn vị (trừ các cơ quan, đơn vị cùng có chung điều kiện, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ). Có như vậy Đoàn giám sát mới thu thập được những thông tin phong phú, đa chiều, mang sắc thái riêng ở mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương.

Chương trình, kế hoạch, đề cương giám sát phải được gửi sớm cho các đối tượng giám sát để có thời gian chuẩn bị báo cáo chu đáo, đầy đủ; đồng thời theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị được giám sát gửi báo cáo đúng thời hạn, đảm bảo chất lượng để các thành viên Đoàn giám sát có thời gian nghiên cứu. Nếu thấy chất lượng báo cáo chưa đạt thì yêu cầu cơ quan, đơn vị báo cáo bổ sung.

Thứ ba, tổ chức hoạt động giám sát : Trước khi tiến hành giám sát, cần tổ chức họp Đoàn giám sát và Tổ giúp việc để phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên và thống nhất phương thức tiến hành giám sát. Phương thức giám sát không nên cứng nhắc, cần được điều chỉnh phù hợp với từng nội dung, vấn đề, đối tượng, thời điểm của cuộc giám sát (như giám sát gián tiếp qua báo cáo, trực tiếp qua làm việc với các đối tượng giám sát). Việc mời các thành phần tham dự cũng phải được tính toán một cách kỹ lưỡng, phù hợp, giảm thiểu làm phiền đơn vị, địa phương, nhưng cũng đảm bảo đủ để kịp thời phản ánh đa chiều, nắm bắt thông tin, xử lý và giải đáp các thắc mắc tại chỗ. Các thành viên Đoàn giám sát phải tích cực nghiên cứu, nắm vững chủ trương của Đảng, quy định của pháp luật về nội dung giám sát, xem xét kỹ các báo cáo, kết hợp với các hồ sơ, tài liệu cần thiết có liên quan, chuẩn bị ý kiến có tính chất vấn, phản biện.

Khi tiến hành giám sát cần kết hợp chặt chẽ giữa hình thức nghe báo cáo và xem xét thực tế để vừa đánh giá tổng thể về lý luận vừa có cái nhìn chi tiết sát với thực tiễn. Qua khảo sát thực tế giúp thu thập thêm thông tin, có xác minh tại chỗ, phát hiện những vấn đề xảy ra ở cơ sở để từ đó làm căn cứ kết luận, kiến nghị sau giám sát một cách hợp lý, tránh tình trạng giám sát chung chung mang tính hình thức.

Thứ tư, về xây dựng báo cáo, kết luận giám sát: Trong báo cáo giám sát việc đánh giá, ghi nhận kết quả đạt được phải đảm bảo tính khách quan, chính xác, trung thực; những hạn chế, vướng mắc, khó khăn cần được chỉ ra một cách cụ thể, làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan và chủ thể chịu trách nhiệm; những kiến nghị, đề xuất phải rõ ràng, chính xác, tránh việc kết luận, kiến nghị chung chung, gây khó khăn cho việc tiếp thu để thực hiện. Đặc biệt, sau báo cáo giám sát cần ban hành Thông báo kết luận giám sát để đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát.

Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề được Ban chuẩn bị hết sức công phu, được tổng hợp từ các sở, ban, ngành, địa phương, đơn vị liên quan và được tổ chức lấy ý kiến nhiều lần trước khi trình HĐND tại kỳ họp. Những kiến nghị, đề xuất nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, điều chỉnh kịp thời những hạn chế, yếu kém trong quản lý nhà nước đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của cử tri, là căn cứ để điều chỉnh các cơ chế, chính sách phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với tình hình thực tiễn. Một số báo cáo kết quả giám sát chuyên đề đã được thể chế hóa thành Nghị quyết của HĐND tỉnh, như: Nghị quyết số 61/NQ-HĐND ngày 15/7/2017 về “Tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đất đai và môi trường trên địa bàn tỉnh” ; Sau giám sát chuyên đề Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2018 , HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 121 về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chương trình MTQG XD NTM. Nhờ vậy, công tác phân bổ vốn cho chương trình ngày càng được chấn chỉnh; một số nội dung qua giám sát là cơ sở để HĐND tỉnh ban hành chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, XD NTM và đô thị văn minh.

Tiếp thu các kiến nghị của Ban sau khi giám sát Kết quả thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2018-2020 trên địa bàn tỉnh , UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở ngành địa phương chấn chỉnh những nội dung được Đoàn chỉ ra và đề xuất điều chỉnh, như: Năng lực của đơn vị tư vấn, phương thức hỗ trợ sản phẩm….

Thứ năm, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát . Sau giám sát, cần tiếp tục theo dõi, đôn đốc đến cùng việc thực hiện các kiến nghị để đánh giá đúng kết quả, hiệu lực giám sát và sẽ tái giám sát nếu cần thiết. Đồng thời, qua giám sát chuyên đề, các thành viên, đại biểu đã chọn ra các vấn đề xã hội quan tâm, có tồn tại lớn, trì trệ trong thực hiện để chất vấn tại các kỳ họp nhằm kịp thời tháo gỡ.

Nhìn chung , qua giám sát chuyên đề đã giúp cho các đơn vị chịu sự giám sát thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề bất cập, bức xúc được cử tri quan tâm; đồng thời tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước và những chủ trương của tỉnh đã được HĐND tỉnh ban hành tại địa phương. Có thể khẳng định, hoạt động giám sát chuyên đề ngày càng thực chất, hiệu quả, được cử tri và dư luận đánh giá cao, cùng với sự đổi mới các hoạt động tiếp xúc cử tri, chất vấn, giám sát tại kỳ họp…là những yếu tố tạo nên hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh trong nhiệm kỳ 2016-2021./.