Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng quá trình quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước và cổ phần hóa vẫn còn một số vấn đề thực tiễn nổi cộm sau:

Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ phát biểu thảo luận tại Hội trường

Về vấn đề cổ phần hóa DNNN. Thực hiện chủ trương CPH, một số doanh nghiệp đã thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp, tìm kiếm các đối tác chiến lược, nghiên cứu phân chia cổ phần,… Tuy nhiên trong thực tế nhiều doanh nghiệp đã rơi vào tình trạng rất khó tìm kiếm các nhà đầu tư chiến lược, làm chậm quá trình CPH so với kế hoạch đề ra. Hoặc, nếu có thì các nhà đầu tư này lại yêu cầu mua số cổ phần lớn, nắm giữ cổ phần ưu thế để kiểm soát và điều hành doanh nghiệp, điều này có thể không đúng định hướng phát triển đối với một số doanh nghiệp công ích,đặc biệt là tại các địa phương thu nhập của người dân còn thấp cần sự hỗ trợ của nhà nước để hỗ trợ giá, ví dụ như các công ty cung cấp nước sạch.Theo đại biểu, bên cạnh các giải pháp thoái vốn nhà nước trong các các doanh nghiệp nhà nước, đối với các doanh nghiệp thuần túy cung cấp dịch vụ công ích chỉ nên CPH trong mức độ hạn chế, nhà nước vẫn phải kiểm soát và nắm giữ cổ phần ưu thế, bởi lẽ các doanh nghiệp này còn có mục tiêu kiểm soát chất lượng, đảm bảo nhu cầu thiết yếu cho người dân, cũng như trách nhiệm của nhà nước.

 Nhất là việc phát hành cổ phiếu trên thị trường chứng khoán chủ yếu rơi vào các doanh nghiệp lớn, còn các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhiều doanh nghiệp sau khi được yêu cầu phải cổ phần hóa chỉ có chia cổ phần nội bộ và tìm kiếm cổ đông chiến lược, nhưng thực chất cổ đông chiến lược cũng là người nhà của bộ phận điều hành doanh nghiệp, điều này giảm tính minh bạch trong việc CPH NDNN.

Liên quan đến việc xác định giá trị của đất, thuê đất, đại biểu đồng ý với ý kiến phát biểu của các đại biểu đã phát biểu trước đó.Khoản 3, Điều 114 của Luật Đất đai quy định việc xử lý giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa được thực hiện theo quy định của Chính phủ về CPH DNNN nhưng phải đảm bảo  nguyên tắc giá đất để xác định quyền sử dụng đất là giá đất cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp hiên tại xác định tài sản chưa đúng với giá trị thực. Có nhiều doanh nghiệp sở hữu nhiều mảnh đất vàng, giá trị hiện tại của những tài sản trên đất sẽ có giá trị lớn hơn rất nhiều lần giá trị ghi sổ, nhưng trong các báo cáo của một số doanh nghiệp về giá trị tài sản của các doanh nghiệp vẫn đang theo giá trị ghi sổ.Điều này dẫn đến tình trạng lợi dụng CPH và mục tiêu là khu đất doanh nghiệp đang sở hữu, lũng đoạn giá trong việc mua, bán tài sản là đất công như trong thời gian vừa qua, dẫn đến tình trạng doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa hoạt động không hiệu quả, không đạt mục tiêu CPH.

Theo báo cáo số 217/BC-CP (trang 25) ngoài xác định có 17 dự án/doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả với tổng mức lỗ lũy kế 17.099 tỷ đồng thì các doanh nghiệp hợp nhất khác đều kinh doanh có lãi, Riêng năm 2016, tổng số lợi nhuận trước thuế của các DNNN là 139.658 tỷ đồng, các chỉ số như hệ số khả năng thanh toán vẫn đảm bảo nghĩa vụ trả nợ nghĩa là tài sản, hệ số nợ tổng quát đều ở trong ngưởng cho phép. Các số liệu trên xét về bản thân tiêu chí thì tốt, doanh nghiệp vẫn đảm bảo khả năng thanh toán, quản lý vốn an toàn. Tuy nhiên, còn nhớ vụ Vinasin trước đây,năm 2010, tổng tài sản có của Vinasin là khoảng 103.000 tỷ, tổng tài sản nợ ghi trên sổ sách kế toán là khoảng 86.000 tỷ,  nếu tính theo hệ số khả năng thanh toán tổng quát (bằng 1/2) thì vinasin vẫn đảm bảo khả năng thanh toán. Vậy tại sao Vinasin lại phát sản, không có khả năng tự cân đối dòng tiền?

Thực chất hệ số khả năng thanh toán hay hệ số nợ chỉ là các chỉ tiêu đánh giá mức độ an toàn về vốn. Để đánh giá hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp, theo đại biểu báo cáo nên đánh giá thêm ở các chỉ tiêu về tỷ suất lợi nhuận đầu tư như chỉ tiêu ROA (tỷ suất sinh lời trên tài sản), đặc biệt đối với các công ty đã thực hiện cổ phần hóa giai đoạn 2011 – 2016 cần làm rõ các chỉ tiêu ROEC (tỷ suất sinh lời trên vốn cổ phần thường), ROE (tỷ suất sinh lợi trên vốn cổ phần), ROTC (tỷ suất lợi nhuận trên tổng vốn). Bởi trong thực tế ở rất nhiều doanh nghiệp đơn lẻ hoạt động chỉ mang tính cầm chừng, quy mô kinh doanh ngày càng bị thu hẹp, lợi nhuận không có, nếu chỉ báo cáo về khả năng thanh toán hay cơ cấu tài sản, nguồn vốn thì chưa thể đánh giá hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp này.

Về vấn đề tiền lương cho người lao động, Từ năm 2011 – 2016 mức lương cơ sở trả cho người lao động được tăng đều qua các năm, theo đó tiền lương tối thiểu vùng đối với doanh nghiệp nhà nước được áp dụng theo 4 vùng từ cùng I đến vùng IV,

Tuy nhiên, thực tế thì nhiều DN có vốn nhà nước vẫn không tuân thủ quy định trên để trả lương cho người lao động. trả với mức lương tối thiểu vùng nhà nước quy định, mà vẫn đang hạch toán theo quy định cũ với mức lương cơ sở tính cho người lao động thấp hơn so với quy định của nhà nước.

Tại diễn đàn này, đại biểu đề nghị trong thời gian tới cần có chính sách nâng cao trình độ, năng lực quản lý điều hành trong doanh nghiệp nhà nước. Theo đó, cách thức nâng cao hiệu quả vốn nhà nước căn bản nhất vẫn là triệt để áp đặt cơ chế thị trường thực sự cho các doanh nghiệp có vốn nhà nước trên mọi lĩnh vực hoạt động.Đối với những doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả đề nghị nếu không thể CPH được thì cũng nên kiên quyết cho giải thể, không nên duy trì hoạt động cầm chừng như hiện nay.Cần quan tâm đến về chế độ tiền lương, thu nhập của người lao động,cần phải có cơ chế kiểm tra giám sát,thanh tra, đánh giá hiệu quả mục tiêu đạt  được sau CPH