Như vậy, công dân của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã làm tròn nghĩa vụ và quyền hạn của mình là dùng lá phiếu tín nhiệm để chọn lựa, gửi gắm niềm tin cho người đại biểu đứng ra điều hành bộ máy Nhà nước từ Trung ương xuống đến các cấp ở địa phương. Nhà nước của mình, vì mình và do mình sáng lập ra. Giờ đây cử tri còn phải thực hiện một phần công việc rất nặng nề khác, dài hơi hơn là phải thường xuyên giám sát mọi hoạt động của người đại biểu, để nếu có đại biểu không đủ tín nhiệm thì kịp thời kiến nghị bãi nhiệm. Việc tưởng như rất đơn giản thế nhưng kết quả cụ thể lại tuỳ thuộc rất nhiều, không chỉ phía nghĩa vụ của cử tri mà còn ở sự vận hành của Nhà nước ấy với sự hoạt động hữu hiệu của từng người đại biểu.

Cử tri thành phố Hà Tĩnh lựa chọn đại biểu Quốc hội khóa XIV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021

Xưa nay, một Nhà nước mạnh không chỉ là chổ bộ máy Nhà nước ấy được tổ chức đồ sộ, có hệ thống công sở uy nghi, tráng lệ, với những mệnh lệnh có sức nặng lớn để rồi cử tri cứ thế thi hành. Ngược lại một Nhà nước mạnh thì điều rất cần lại là chổ Nhà nước ấy thực sự phát huy cao sức mạnh của cộng đồng cử tri; hay nói cách khác sức mạnh của Nhà nước chính là sức mạnh của Nhân dân làm ra Nhà nước ấy. Đó chính là cội nguồn tạo nên sức mạnh của một Nhà nước kiểu mới “của dân, do dân và vì dân”.

Nguyên lý giản đơn tưởng chừng như ai cũng hiểu; thế nhưng từ ngày ra đời đến nay, trong Nhà nước kiểu mới không ít những người đại biểu trong quá trình thực hành công vụ điều hành, đã không nhuần nhuyễn nguyên lý ấy. Bởi vậy họ dần đánh rơi niềm tin yêu của cử tri khi họ tự cảm nhận vai trò của mình trong Nhà nước này quá lớn. Họ đã tự mình “đánh rơi quyền lực”, vi phạm kỷ luật và phải rời bỏ cương vị người đại biểu trước khi hết nhiệm kỳ.

Như thế một người đại biểu chân chính trước hết phải là người có đủ đức, đủ tài để hoàn thành nhiệm vụ được cử tri tin cậy, gửi gắm khi dùng lá phiếu bầu nên đại biểu. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ người đại biểu phải làm sao cho Nhân dân tin tưởng để rồi mỗi lần tiếp xúc cử tri, người đại biểu nghe hiểu được tiếng nói của dân; dám nói lên tiếng nói của dân, dám bỏ sức bỏ công để mang lại lợi ích thiết thực chính đáng cho chính những người đã bỏ lá phiếu cho mình làm người đại biểu. Trong cơ chế kinh tế bao cấp việc làm này có yêu cầu và điều kiện khác, còn trong cơ chế kinh tế thị trường đây là vấn đề không dễ. Những quy luật cơ bản trong cơ chế thị trường như lợi ích, cạnh tranh, giá cả hoạt động một cách khách quan. Những người đại biểu không thể phủ nhận nó mà chỉ có thể tìm cách hạn chế những tác động xấu mà thôi. Bởi vậy dưới những tác động của các quy luật đó niềm tin của cử tri cũng bị chi phối rất nhiều. Đây là điều mà người đại biểu luôn luôn cần nhớ để tìm cách phát huy dân chủ cao và hạn chế tối đa việc điều hành theo kiểu mệnh lệnh hay chỉ huy theo chiều trên xuống như thời cơ chế cũ. Nơi nào đó còn rơi rớt kiểu vận hành theo cơ chế cũ trong bộ máy Nhà nước, nơi đó sẽ làm mất niềm tin của cử tri và hệ quả là mất hiệu lực trong vai trò điều hành của Nhà nước. Trong thời kỳ thông tin bùng nổ, mọi chủ trương, việc làm, lời nói của người đại biểu được cử tri trao đổi rất nhanh cả những ưu điểm lẫn hạn chế khuyết điểm. Điều này tạo ra nhiều thuận lợi nhưng cũng đồng thời làm xuất hiện thêm những khó khăn, thách thức cho người đại biểu. Buộc người đại biểu không chỉ lo công việc điều hành trước mắt của từng địa phương mà cần phảỉ có một sự đầu tư cần thiết cho việc thu lượm thông tin đa chiều và không chỉ lo phần hành tại chổ mà còn phải bao quát tình hình chung với tầm nhìn rộng lớn hơn. Mọi tác động của người đại biểu dù xẩy ra bất cứ nơi đâu đều được muôn vàn cử tri chia sẻ, xem xét, đánh giá, bình luận một cách kịp thời và được dừng lại ở nơi cử tri có trí tuệ.

Người đại biểu phải luôn nhớ và thực hiện tốt những điều đã hứa với cử tri trước khi bầu cử. Khi đã trúng cử chớ vội lên mặt “làm quan cách mạng”, để rồi tất cả những tuyên ngôn ứng cử chỉ còn là nghi thức, nay xong rồi như gió thoảng mây bay. Hứa mười làm một; nói không đi đôi với làm là tiền đề của sự tha hoá, xa rời cộng đồng, tự mình đánh mất niềm tin yêu của cử tri.

Thực tế cho thấy nếu đại biểu nhiệt thành, tận tâm với nhiệm vụ; đặc biệt là thái độ sốt sắng với những gì gắn với lợi ích thiết thực của người dân đang đặt ra trong cuộc sống thì cử tri luôn yêu mến tin tưởng. Cử tri sẽ dồn tình cảm và sự ngưỡng mộ với người đại biểu ấy. Nếu không may đại biểu có những sai sót nhỏ biết tiếp thu sửa chữa thì luôn được cử tri lượng thứ. Cử tri quan tâm đến thái độ, hành động, việc làm của đại biểu chứ không cần nhiều những lời hoa mỹ. Người đại biểu trước hết phải thể hiện được lòng nhiệt thành, niềm tin cao độ vào định hướng việc làm của mình để nỗ lực phấn đấu, cống hiến. Lời nói việc làm cần rõ ràng trong sáng; nói và làm luôn đi đôi với nhau nhằm đem lại lợi ích chung trong đó có mình. Cử tri sẽ không tin tưởng nếu có những đại biểu dùng thủ pháp, mưu mẹo để thuyết phục dân thay cho sự tận tâm, tận lực phấn đấu. Đại biểu luôn tin dân, dựa vào dân, lo cái lo của dân thì cử tri cũng sẽ tin yêu sát cánh cùng đại biểu phấn đấu hoàn thành mọi mục tiêu đã định. Đây là mối quan hệ biện chứng trong mọi Nhà nước, còn khi mối quan hệ biện chứng ấy không còn thì người đại biểu vô hình trung đã đánh mất vai trò đại biểu của mình trong thực tiễn.

Thực tế cho thấy, từ một chủ trương cụ thể trong cùng một điều kiện, một chương trình dự án như nhau có nơi triển khai nhanh chóng, có nơi không thực hiện được; bởi ở đó có hiện tượng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”, cán bộ không công tâm, nặng tính toán lợi ích riêng, không tạo điều kiện để người dân được quyền làm chủ... niềm tin của cử tri vào người đại biểu bị giảm sút. Cử tri không còn mặn nồng với những gì đại biểu đưa ra; đó là dấu hiệu của sự suy yếu trong dây chuyền của bộ máy chính quyền Nhà nước cần được chấn chỉnh.

Để làm tròn vai trò của mình, người đại biểu nhất thiết phải xây dựng được niềm tin của quần chúng. Một trong những giải pháp quan trọng không thể bỏ qua đó là Người đại biểu phải biết tạo niềm tin với cử tri bằng hành động cụ thể, sự phấn đấu nhiệt thành, tận tâm với công việc mọi lúc mọi nơi.