Phiên toàn thể lần thứ 14 của Ủy ban Pháp luật thẩm tra dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).

Trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nêu rõ việc xây dựng Luật Nhà ở (sửa đổi) nhằm kịp thời thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trong việc phát triển nhà ở cho nhân dân, đặc biệt là người có thu nhập thấp và người nghèo, không có khả năng tạo lập nhà ở theo cơ chế thị trường. Đồng thời, sửa đổi, hoàn thiện các quy định của Luật Nhà ở năm 2014 cho phù hợp với tình hình thực tế, tháo gỡ các tồn tại, hạn chế, bảo đảm tính hợp hiến, sự thống nhất, đồng bộ giữa quy định của Luật Nhà ở (sửa đổi) với các luật khác có liên quan.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trình bày Tờ trình dự án Luật Nhà ở (sửa đổi)

Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) gồm 13 Chương với 196 Điều, tăng hơn 13 Điều so với Luật Nhà ở năm 2014. Các nội dung của dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã bám sát và cụ thể hóa 08 nhóm chính sách mà Chính phủ đã trình khi lập đề nghị xây dựng Luật Nhà ở (sửa đổi).

Trên cơ sở ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 21, ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, ý kiến của các cơ quan của Quốc hội về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), Chính phủ đã có tiếp thu, giải trình về các nhóm vấn đề như sở hữu nhà chung cư có thời hạn; về quyền sử dụng đất gắn với nhà ở do cá nhân nước ngoài sở hữu tại Việt Nam; chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, nhà ở cho lực lượng vũ trang; hình thức sử dụng đất để phát triển nhà ở thương mại; thời điểm xác lập quyền sở hữu và chuyển quyền sở hữu nhà ở; một số nhóm vấn đề cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước để tránh sơ hở lợi dụng; các nhóm vấn đề cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, bảo đảm thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp như quy định các giai đoạn thực hiện đầu tư xây dựng nhà ở, xây dựng, phê duyệt điều chỉnh chương trình kế hoạch phát triển nhà ở, nguyên tắc bán, cho thuê mua, thuê nhà ở xã hội; việc tiếp tục lấy ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động trực tiếp để các quy định của dự thảo bảo đảm tính khả thi, hài hòa lợi ích hợp pháp của người dân doanh nghiệp và yêu cầu quản lý nhà nước...

Tại phiên họp, các đại biểu ghi nhận và đánh giá cao Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo đã tiếp thu kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nhiều ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội. Các đại biểu dành nhiều sự quan tâm về phạm vi điều chỉnh, đối tượng điều chỉnh bởi dù kế thừa luật hiện hành và có những nội dung bổ sung nhưng vẫn có những chồng lấn với một số luật khác như Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), Luật Đất đai (sửa đổi) mà cả 3 dự án luật này đều trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 tới. Bên cạnh đó, một số nội dung chồng lấn với Luật Xây dựng mà một khi nội dung luật có sự chồng lấn hoặc không rõ ràng thì sẽ gây vướng mắc khi thi hành trên thực tiễn và làm tăng chi phí tuân thủ pháp luật.

UV Uỷ ban Pháp luật, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh Trần Đình Gia phát biểu

Phát biểu tại phiên họp, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh Trần Đình Gia cùng một số đại biểu quan tâm đến nội dung về chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh. Theo đó, tán thành với quy định về chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh trong dự thảo Luật nhưng đề nghị giải trình, làm rõ và chỉnh lý chặt chẽ hơn một số nội dung về Chương trình phát triển nhà ở là các nội dung quản lý quá cụ thể, có thể dẫn đến tình trạng can thiệp hành chính quá mức cần thiết vào quan hệ thị trường bất động sản; đồng thời, cần rà soát lại nội dung của Kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh để tránh trùng lặp, chồng chéo với các nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cấp huyện quy định tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), quy hoạch tỉnh đang được quy định tại Luật Quy hoạch, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, làm gia tăng chi phí tuân thủ pháp luật.

Phó trưởng Đoàn Trần Đình Gia chỉ rõ thực tế tại các địa phương nhiều dự án đầu tư cơ sở hạ tầng như điện lưới, đường xá nhưng lại không thấy có nhà ở, không có người đến ở gây lãng phí trong đầu tư hạ tầng. Nhấn mạnh đây là sự lãng phí rất lớn, nên việc xây dựng nhà ở cần có tính toán để bảo đảm không phá vỡ tính thống nhất với các quy hoạch khác và bảo đảm phù hợp với nhu cầ thực tế của địa phương.

Các địa phương cần ban hành chương trình phát triển nhà ở nhất là khi các tỉnh có xu hướng giao quỹ đất và tăng thu từ tiền sử dụng đất thông qua đấu giá mà không cần biết nhu cầu thực tế. Do thiếu quy hoạch cụ thể về đất đai, xây dựng nên việc có chương trình cụ thể về phát triển nhà ở tại các địa phương nhằm hạn chế đấu giá, phân lô bán nền, ảnh hưởng đến quỹ đất sản xuất, tránh lãng phí đất đai.

Các đại biểu cũng đề nghị rà soát lại một số quy định liên quan đến việc bố trí quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội, ưu đãi chủ đầu tư nhà ở xã hội, đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, vấn đề chuyên gia, người lao động nước ngoài lưu trú tại nhà lưu trú công nhân bố trí trong khu công nghiệp... để bảo đảm chặt chẽ, tránh sơ hở, lợi dụng chính sách. Do đó, Chính phủ đã tiếp thu, rà soát để chỉnh sửa lại dự thảo tại Điều 73 về Đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, Điều 80 về Đất để xây dựng nhà ở xã hội, Điều 82 về Ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội, Điều 88 về Đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà lưu trú công nhân), Điều 90 về Điều kiện thuê nhà lưu trú công nhân.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng chủ trì phiên họp toàn thể lần thứ 14 của Ủy ban

Kết luận phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng ghi nhận các ý kiến đóng góp, đã tập trung vào những vấn đề lớn và toàn diện của dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) là cơ sở để hoàn thiện báo cáo thẩm tra dự án Luật. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật lưu ý, cần rà soát trình tự, thủ tục phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương bảo đảm phân cấp phân quyền mạnh mẽ, rành mạch, rõ ràng về trách nhiệm. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu để luật hóa tối đa các nội dung đã được thực tiễn kiểm nghiệm và phát huy hiệu quả trên thực tế, hạn chế tối đa tình trạng luật khung, luất ống, bảo đảm rõ và cụ thể.