Chất vấn và trả lời chất vấn là một trong những hoạt động giám sát quan trọng, trực tiếp nhất trong mỗi kỳ họp HĐND, thể hiện quyền lực của cơ quan dân cử và trách nhiệm của các đại biểu dân cử với cử tri; đồng thời cũng xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan công quyền nhà nước trước HĐND, cử tri và nhân dân

Sáng ngày 06/4/2012 tại Thành phố Đà Nẵng, Văn phòng Quốc hội phối hợp với Chương trình phát triển Liên hiệp Quốc “Tăng cường năng lực của các cơ quan đại diện ở Việt Nam” - Giai đoạn III đã tổ chức hội nghị tập huấn kỹ năng tham vấn ý kiến nhân dân trong quá trình ban hành chính sách và giám sát của Hội đồng nhân dân cho Thường trực HĐND, Lãnh đạo các Ban HĐND, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND 11 tỉnh thuộc khu vực miền Trung Tây nguyên. Về phía tỉnh ta có các đồng chí Trưởng ban Pháp chế, Trưởng ban Văn hóa-Xã hội, đại diện các vị đại biểu HĐND tỉnh, đại diện lãnh đạo Văn phòng và các phòng chuyên môn của Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh tham dự.

Để có nguồn thông tin phong phú, đa dạng phục vụ thiết thực hoạt động giám sát của HĐND đòi hỏi phải có hình thức, cơ chế linh hoạt duy trì mối quan hệ thường xuyên giữa đại biểu với cử tri, các cơ quan, tổ chức hữu quan và các phương tiện thông tin đại chúng… Đặc biệt phải đổi mới căn bản chế độ cung cấp và xử lý thông tin cho đại biểu HĐND

Bước vào giai đoạn mới với yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân và thực tiễn cuộc sống, cần thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật về tổ chức và hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Đã đến lúc cần nghiên cứu, sửa đổi Luật Tổ chức HĐND và UBND, Quy chế hoạt động của HĐND các cấp và cơ chế chính sách, pháp luật về tổ chức và hoạt động của HĐND cho phù hợp hơn với thực tế.

Thực tiễn, một số địa phương nội dung thuộc thẩm quyền HĐND quyết định khi xin ý kiến Ban thường vụ cấp ủy Đảng cùng cấp, đa số đại biểu thảo luận thống nhất theo sự chỉ đạo của cấp ủy Đảng. Một số đại biểu, có ý kiến khác với nội dung cơ quan trình nhưng không dám trình bày. Kết thúc kỳ họp, nghị quyết của HĐND theo đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng. Tuy nhiên quá trình thực hiện, không ít nội dung chưa thực sự đi vào cuộc sống…

Luật Ngân sách nhà nước đặt ra một nhiệm vụ rất nặng nề cho HĐND là quyết định những vấn đề thuộc lĩnh vực kinh tế của tỉnh một cách đúng đắn, bao quát mọi vùng, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội ở địa phương

Sáng 24.3, Thường trực HĐND tỉnh Hà Tĩnh đã tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ Người làm báo cơ quan dân cử tại Hà Tĩnh, tham dự có đồng chí Hồ Anh Tài Tổng biên tập Báo Đại biểu nhân dân, Chủ tịch CLB người làm báo cơ quan dân cử Trung ương; đồng chí Thiều Đình Duy - UV BTV, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, đồng chí  Trần Tiến Dũng - TUV, Phó Đoàn ĐBQH tỉnh cùng các thành viên câu lạc bộ

TXCT theo chuyên đề là kênh thông tin quan trọng để đại biểu thu thập những thông tin thiết thực đối với hoạt động của cơ quan dân cử. Kết quả và kinh nghiệm tổ chức các cuộc TXCT theo chuyên đề của HĐND tỉnh Sơn La là nền tảng để cơ quan dân cử địa phương thực hiện tốt hơn chức năng quyết định và giám sát.

Bảo đảm chất lượng, hiệu quả các cuộc TXCT trước hết cần nâng cao trình độ, kỹ năng của đại biểu HĐND. Đặc biệt, đại biểu phải coi TXCT là nhiệm vụ thường xuyên, gắn kết với các hoạt động chuyên môn cũng như các mối quan hệ nơi công tác và nơi cư trú.

Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003, khoản 7, điều 11, mục 1, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND: “Quyết định các biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng...” và điều 53 quy định: “Thường trực HĐND cấp tỉnh, huyện có nhiệm vụ quyền hạn sau đây... Tiếp dân, đôn đốc, kiểm tra và xem xét tình hình giải quyết các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân... Như vậy, HĐND có vị trí pháp lý đặc biệt quan trọng trong công tác phát hiện, phòng ngừa tham nhũng.

Thực tế, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp HĐND ngày càng sinh động, đặc biệt các phiên chất vấn và trả lời chất vấn rất hiệu quả của Quốc hội thời gian qua đã giúp cho HĐND các cấp có thêm nhiều kinh nghiệm hay. Tuy nhiên quá trình thực hiện ở HĐND các cấp còn nhiều tồn tại, thiếu sót cần sớm được khắc phục.

Luật Tổ chức HĐND và UBND, Quy chế hoạt động của HĐND quy định chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của HĐND, Thường trực, các ban và đại biểu HĐND. Tuy nhiên một số quy định chưa cụ thể, thiếu điều kiện bảo đảm cho Thường trực, các ban, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND hoạt động dẫn đến việc thực hiện chức năng giám sát của HĐND đôi khi còn hình thức, chưa hiệu quả.

Nhân kỷ niệm 23 năm Ngày Biên phòng toàn dân và 53 năm ngày Truyền thống BĐBP, chiều ngày 2/3, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thanh Bình đã đến tặng hoa và chúc mừng lãnh đạo BĐBP tỉnh. Cùng đi có Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Đinh Xuân Việt, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnhThiều Đình Duy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Nhật và đại diện một số ban, ngành cấp tỉnh.

Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; quyền lực nhà nước là thống nhất có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Vấn đề đặt ra là kiểm soát bộ máy nhà nước ở địa phương như thế nào để đạt hiệu quả?

Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; quyền lực nhà nước là thống nhất có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Vấn đề đặt ra là kiểm soát bộ máy nhà nước ở địa phương như thế nào để đạt hiệu quả?

Kỳ họp là hoạt động quan trọng của HĐND. Chất lượng tổ chức kỳ họp phụ thuộc vào một chuỗi các quy trình, từ chuẩn bị nội dung, chương trình, công tác điều hành... đến giám sát việc thực hiện những nội dung đã quyết định. Mỗi một khâu được thực hiện tốt sẽ góp phần nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND

Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ với nhau thì báo cáo thẩm tra của các ban HĐND sẽ thiếu sự thống nhất, thậm chí còn mâu thuẫn ở một số nội dung làm cho đại biểu HĐND khó biểu quyết theo hướng nào. HĐND tỉnh Hà Tĩnh đã khắc phục bất cập trên bằng việc thực hiện nghiêm quy trình thẩm tra theo quy định và có sự phối hợp khá tốt giữa các ban HĐND.

Từ những vướng mắc trong thực tiễn ban hành Nghị quyết về biên chế hành chính của HĐND cấp tỉnh, cần sửa đổi, bổ sung quy định của Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 phù hợp với Luật Cán bộ, công chức năm 2008; hoặc có hướng dẫn thực hiện quy định của Luật Cán bộ, công chức về thẩm quyền quyết định biên chế công chức của HĐND cấp tỉnh, bảo đảm việc ban hành Nghị quyết về biên chế hành chính của HĐND cấp tỉnh đúng quy định và thống nhất

HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, tính quyền lực thể hiện ở hai chức năng cơ bản là quyết định và giám sát. HĐND các cấp quyết định bằng cách ban hành các nghị quyết. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND và UBND năm 2004 đã quy định trình tự soạn thảo, ban hành, nội dung, thể thức nghị quyết của HĐND, nhưng thực tế hoạt động còn một số vấn đề cần tiếp tục được làm rõ hơn.

Hiểu rõ chức năng giám sát của HĐND sẽ giúp chủ thể giám sát tổ chức thực hiện bảo đảm đúng quy định, thẩm quyền, tránh nhầm lẫn với các hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành của các cơ quan quản lý hành chính. Góp phần nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của cơ quan dân cử địa phương.